KIJK OP DE KUST
Duin
Amerikaanse immigranten op het
Zeeuwse strand
Kijken naar
WStf
Richard Struijk
De schelpenverzamelaar raakt niet onder de indruk van
- Vf J' "V
de Zeeuwse stranden. Onze kust is een afslagkust, op de
meeste plaatsen geflankeerd door diepe geulen. Daaraan
danken we wel de rijkdom aan fossiele haaientanden en
fossiele schelpen, maar slechts af en toe ligt het strand vol
met verse recente soorten. Een nieuwkomer die we vinden
is een immigrant uit Amerika: de zwaardschede.
Zwaardscheden op het strand van Oostkapelle. Foto: R. Stn
Ik heb op Terschelling en bij
IZandvoort gewoond, nu woon ik in
Oostkapelle. Op het Waddeneiland
verzamelde ik de enorme mesheften,
zwaardscheden raapte ik vooral tussen
Zandvoort en Noordwijk. Had je in
Oostkapelle je dag dan lagen er soms
zwaardscheden tussen de bruine kokkels.
Maar de laatste jaren zijn ze steeds talrij
ker geworden. Meestal gaat het om klein
tjes, ragdun en broos, rozegroen getint.
Wie langs het strand van Neeltje Jans wan
delt, vindt er ook steeds meer. Het is zo'n
tien jaar geleden dat ik de eerste zwaard
scheden aantrof. We hebben hier te doen
met een nieuwkomer langs de
Nederlandse kust: de Amerikaanse
zwaardschede, luisterend naar de weten
schappelijke naam Ensis direktus. In 1982
waren die al gesignaleerd in het Duitse
deel van de Waddenzee. Een jaar later
werden ze aangetroffen op Schiermonnik
oog en Terschelling. Vandaar begon de vic
torie. Immigranten uit Amerika gedragen
zich over het algemeen agressief, zonder
dat ik daar verder iets mee bedoel. Ik
noem slechts enkele voorbeelden uit de
natuur: de Amerikaanse waterpest, de
Amerikaanse vogelkers en de Canadese
gans.
de binnenkant. Het langgerekte, voorste
indruksel komt maar een klein eindje
voorbij de bruine slotband, die ook wel
ligament wordt genoemd. Wie twijfelt
mag, zeker op Neeltje Jans, op de exoot
gokken. Dat deze schelpdieren daar vaste
grond onder de voeten hebben gekregen,
is te danken aan het geleidelijk aflopen
van de kust ter plekke. De dieren graven
zich verticaal in met behulp van de voet,
waarmee ze zich ook verplaatsen. Na een
storm liggen ze soms levend op het
strand, maar wel ten dode opgeschreven.
Vissersboot
Zeer tot mijn ongenoegen is er voor de
kust van Neeltje Jans regelmatig een vis
sersboot te zien, de Ensis geheten. Deze
voert dan wel leuk de naam van het week
dier, maar gaat vernietigend te werk. De
bodem wordt omgeploegd en grote aan
tallen zwaardscheden worden opgevist ten
behoeve van de consumptie in het buiten
land. De talloze kapotte schelpen op het
strand zijn slechts het topje van de ijsberg
waarop, naar ik hoop, het schip ooit zal
lopen. Als u dus bij rustig weer een
strandwandeling maakt en desondanks
veel gebroken zwaardscheden ziet liggen
kent u de boosdoener
Richard Struijk is lid van de KNNV Walcheren en voorzit
ter van de Stichting Duinbehoud afdeling Zeeland.
De Stichting Duinbehoud zet zich al 25
jaar in voor het behoud en herstel van de
Nederlandse duinen. Help mee het kust-
BeH0UDgebied te beschermen en word donateur.
Meer informatie: bel 071 5160490 of www.duinbehoud.nl
Kenmerken
Waar mesheften kaarsrecht zijn, kent de
zwaardschede altijd een gebogen vorm.
De Amerikaanse is echter aan de kant van
het scharnier, de slotband, tamelijk recht.
De andere kant is gebogen. Beter is het
verschil nog te zien op de spierafdruk aan
18 WANTIJ december'02
