De zilte kracht
van zeekraal
Aquacultuur mag geen bio-industrie worden
Gijs van Zonneveld
Aquacultuur mag zich verheugen in een grote belangstel
ling. De één ziet er een nieuwe economische pijler voor
Zeeland in, de ander het alternatief voor visserij "in het
wild". Is aquacultuur inderdaad het schaap met vijf
potenDe ZMF ziet best mogelijkheden in het in cultuur
brengen van het zoute water. Maar alleen als gekozen
wordt voor duurzame vormen van voedselproductie én
de koppeling met versterking van de natuur in de Delta.
Rivierdelta's zijn gebieden met een
r grote rijkdom. Het van nature
voedselrijke water, de stroming en
de overgang van zoet naar zout
zorgen voor een hoge productie van
levensvormen. Maar door de beteugeling
van de natuur en de intensivering van de
visserij is de delta niet meer zo rijk als
vroeger. De natuurlijke productie kan
onze vraag naar bijvoorbeeld vis en
schelpdieren niet meer bijhouden. Door
het in cultuur kweken van mossels, zeeas
ter en zeekraal in polders waar zout water
wordt ingelaten, kan niet alleen de pro
ductiefunctie van de delta worden ver
sterkt maar ook de ecologie.
Zilte polders
Met aquacultuur neemt de afhankelijkheid
van de wilde bestanden af. De natuurlijke
populaties kunnen zich daardoor herstel
len, terwijl de productiekracht van de
delta toch benut wordt. Door de zilte teel
ten te combineren met andere functies,
zoals natuurontwikkeling en de openstel
ling van deze polders voor de snijders van
zeegroenten, ontstaat een aantrekkelijk
landschap. Dat kan met een recreatief
wandelpad ontsloten worden. Dat heet
synergie1.
Als aquacultuur een kans krijgt zich verder
te ontwikkelen is het een goede aanvul
ling op zowel de akkerbouw als de visse
rij. Het is een alternatief voor intensieve
vormen van akkerbouw waarvoor niet vol
doende zoet water beschikbaar is. De vis
serij kan de ontwikkelingen aangrijpen
om duurzamer te produceren.
Aquacultuur kan de kwaliteit van de
Zeeuwse delta versterken.
Zalm
Hosanna dus? Niet helemaal. De teelt van
zalm in Schotland en Scandinavië laat zien
welke kant we zeker niet op moeten. Het
overmatige gebruik van voer en antibiotica
en de genetische vermenging van tamme
en wilde zalmen hebben schade toege
bracht aan de ecosystemen ter plaatse.
Aquacultuur in Zeeland mag nooit verwor
den tot een vorm van intensieve bio-
industrie. Om problemen zoals met het
woekeren van de Japanse oester te voor
komen, moet men uiterst terughoudend
zijn met het cultiveren van gebiedsvreem-
de soorten.
Invulling
Of aquacultuur inderdaad het schaap met
vijf poten is, zal dus afhangen van de
manier waarop invulling wordt gegeven
aan de zilte teelten. Naast de zoektocht
naar kennis over de techniek en het goede
ondernemerschap van het
Innovatieplatform Aquacultuur, moet ook
gezocht worden naar de synergie met de
ecologie.
Een aquacultuur die alleen
gericht is op productie draagt
veel minder bij aan de vitaliteit
van de Delta dan een combinatie
met andere functies. Alle partijen
die betrokken zijn bij de produc
tie, de ecologie en de recreatie
moeten de handen ineen slaan
om de kansen te benutten die de
meerwaarde van aquacultuur met
andere functies biedt
1 Dit idee wordt verder uitgewerkt in het boek
Zee in zicht; zilte waarden duurzaam benut.
Stichting Toekomst der Techniek/ Beweton
(2004), ISBN 90-804496-8-7 dat met medewerking
van oa. de ZMF is opgesteld.
Gijs van Zonneveld is hoofd Groene Ruimte bij de
Zeeuwse Milieufederatie.
17 WANTIJ juli'04
