Zeeuwse landbouw kan
klimaatverandering
wel aan
Lex Kattenwinkel
Een bekende boerenwijsheid luidt: de portemonnee ligt
buiten. Boeren zijn als geen ander afhankelijk van het
weer en het klimaat. De landbouw heeft de afgelopen
jaren de gevolgen van de klimaatveranderingen al aan
den lijve ondervonden in de vorm van wateroverlast
door extreme neerslag in najaar en winter. De agrarische
wereld zit niet lijdzaam bij de pakken neer maar is volop
bezig op de veranderende omstandigheden in te spelen.
gebruikt. Dat spaart fossiele brandstoffen.
De teelt van gewassen voor biomassa en
ook voor de productie van ethanol biedt
wellicht in de toekomst kansen voor de
landbouw. Mede dankzij de klimaatveran
dering, omdat deze gewassen helpen de
uitstoot van broeikasgassen terug te drin
gen."
Zoute kwel
Zeespiegelrijzing, volgens Verhagen een
van de meest urgente gevolgen van de kli
maatverandering ("een provincie als
Zeeland zou zich daar zorgen om moeten
maken")heeft ook voor de landbouw
directe gevolgen: een toename van zoute
kwel en verzilting. "In gebieden waar dat
speelt, liggen andere functies zoals natuur
misschien meer voor de hand dan land
bouw. Je kunt ook op zoek gaan naar
gewassen die beter tegen zout kunnen. De
Nederlandse landbouw is creatief genoeg
om hiervoor een oplossing te bedenken."
Voor en tegen
Het veranderend klimaat heeft nog veel
meer gevolgen voor de landbouw.
Wetenschapper Verhagen noemt er
b Boeren zijn ervan overtuigd dat er
met het klimaat wat aan de hand
is. "Het blijkt heel simpel uit de
neerslagstatistieken van het water
schap," zegt akkerbouwer Peter de Koeijer
uit Brouwershaven. "Van de tien natste
jaren in de afgelopen eeuw zijn er zes of
zeven van na 1990. Dat zegt genoeg."
De Koeijer, portefeuillehouder water van
landbouworganisatie ZLTO, zegt dat de
twee Zeeuwse waterschappen bezig zijn
uit te rekenen hoeveel extra bergingscapa
citeit nodig is om het verwachte neerslag
overschot op te vangen. "Op Schouwen-
Duiveland is dat al gebeurd en wordt de
uitvoering meegenomen in de ruilverkave
ling. Overigens zijn we in Zeeland al
volop bezig met de aanleg van extra
waterberging: we noemen dat natuur
vriendelijke oevers."
Voor de maatschappij is waterberging een
kostenpost, maar voor grondeigenaren
(de boeren) is het een mogelijke inko
mensbron. Landbouw en andere betrok
ken partijen zijn hierover in overleg. De
Koeijer: "We zijn als landbouw bezig een
standaard systematiek te ontwikkelen, die
we als blauwe dienst aan het waterschap
kunnen aanbieden."
Waterberging en waterzuivering
Niet alleen waterberging maar ook water
zuivering kan een nevenfunctie voor de
landbouw worden, denkt dr. Jan Verhagen
van Plant Research International van
Wageningen UR (de vroegere Landbouw
universiteit), die zich vakmatig bezighoudt
met duurzame landbouw en klimaatveran
dering. "Behalve een teveel aan water heb
ben we ook een teveel aan vervuild water.
Dat kun je zuiveren door het naar een
gebied te leiden waar je specifieke gewas
sen teelt met een reinigende werking,
zoals riet. De combinatie van waterber
ging en -zuivering kan economisch inte
ressant zijn, zeker als het riet ook nog als
biomassa voor energiewinning wordt
Wijnbouw in Zeeland. De komst van warmteminnend
gewassen naar Nederland is veel minder een gevolg
van de klimaatverandering dan wel van veredeling
van gewassen. Foto: Jaap Wolterbeek
enkele. Het eerder uitlopen van fruitbo
men, waardoor in het voorjaar de kwets
baarheid voor nachtvorst toeneemt.
Schimmels en andere ziekteverwekkers
steken vroeger in het voorjaar de kop op.
Nieuwe ziekteverwekkers kunnen opdoe
men, doordat leefgebieden steeds verder
10 WANTIJ April '05
