Anke van der Geest is fysisch geograaf en lid van de
Wantijredactie.
De mens verandert de aarde al duizenden
jaren. Door landgebruik heeft ons hande
len effecten op het lokale klimaat, op aan
tallen en soorten planten en dieren, op de
hoeveelheid vrij stromend zoet water, op
erosie en sedimentatie, et cetera.
De veranderingen op aarde, veroorzaakt
door mensen, zijn talloos. Maar het blijft
belangrijk om zorgvuldig te handelen.
Feit is wel dat zeespiegelstijging
niet alleen bepaald wordt door
het handelen van de mens. De
zeespiegelstijging gaat ook zon
der onze activiteiten nog wel een
paar honderd jaar door. De schat
ting van de stijging is één tot
zeven mm per jaar. De stijging
kan dus ook maar lmm per jaar
zijn. Vaker vermeldt de pers 7mm
dan 1 mm. Maar ook hier ver
schillen de wetenschappers,
getuige het artikel over klimaat
verandering in dit nummer
Bronnen:
IPCC-rapporten (2001 en 2004): www.ipcc.ch/
www.verkeerenwaterstaat.nl
www.knmi.nl
P.J.Michaels en R.C.Balling. The Satanic Gases.
Clearing the air about global warming. 2000
W.H.Zagwijn. Nederland in het Holoceen. 1986
Delta
In Zeeland hebben we direct te maken
met de zeespiegel omdat we vrijwel
omringd zijn door zee- of rivierwater.
Door de Deltawerken is de directe invloed
van de zee sterk ingeperkt.
Rijkswaterstaat, de Waterschappen, de
Provincie en de betrokken gemeenten zijn
verenigd rondom de visie "De Delta in
Zicht" en hebben hun vertegenwoordigers
in de Deltaraad.
Zij hebben plannen gemaakt om het stati
sche karakter van de oorspronkelijke wer
ken langzaam om te vormen naar een
meer dynamische vorm. Er wordt nage
dacht over de te verwachten effecten van
de zeespiegelstijging en een sterkere golf-
werking, maar ook over de noodzaak om
bij extreme neerslag meer rivierwater
(Schelde, Maas, Rijn, Brabantse rivieren)
snel te moeten afvoeren naar zee. Voor dit
laatste is meer dynamiek in de Delta
nodig bijvoorbeeld door het maken van
doorlaten in de vaste dammen en geleide
lijke overgangen van zout naar zoet en
van zout naar zoet.
Ook wordt er gekeken hoe en waar de
kustlijn dynamischer kan in plaats van
steeds maar weer de dijken te verhogen
(zie het volgende artikel: Van lijn naar
zone.)
Voorlopig zitten we in Zeeland nog met
droge voeten, maar er zullen dingen ver
anderen, sommige binnen enkele tiental
len jaren, sommige in een paar eeuwen.
We zullen keuzes moeten maken en wel
licht ons overgeven aan natuurkrachten
die groter zijn en al langer werken dan de
mens bestaat. Natuurkrachten die al mil
joenen jaren het land- en zeeoppervlak
bepalen, en dit zullen blijven doen, ook in
de toekomst.
Nuancering
De huidige ideeën met betrekking tot
opwarming van de aarde en zeespiegelstij
gingen zijn afgeleid van rapporten van het
IPCC (Intergovernmental Panel on
Climate Change, 2001). Deze lijvige rap
porten zijn het resultaat van honderden
onderzoeken. Sommige aspecten van die
rapporten halen zelden de media, maar
zijn voor de nuancering het vermelden
waard.
Het klimaat en de oceanen zijn zeer com
plex en heel moeilijk goed in modellen te
vangen. Van de tientallen modellen zijn er
maar zeven gebruikt en in grote delen van
de wereld worden maar weinig gegevens
verzameld, tevens is de tijd waarin de
gegevens voor de modellen zijn verzameld
relatief kort.
Verder kan nog vermeld worden:
de gletsjers en ijskappen hebben een
vertraging in hun reactie op opwarming
en op andere veranderingen;
al zou er een stabilisatie optreden in de
uitstoot van broeikasgassen, dan nog zal
de warmte-uitzetting van het zeewater nog
honderden jaren doorgaan en dus een
verdere zeespiegelstijging veroorzaken;
de geschatte zeespiegelstijging kent
variaties van 1-7 mm per jaar, waarvan het
grootste deel veroorzaakt wordt door de
uitzetting van het warmere water;
er is voor de 20e eeuw geen versnelling
van de zeespiegelstijging aangetoond;
Door de Deltawerken is de invloed van de zee
sterk ingeperkt. Foto: Jaap Wotterbeek.
8 WANTIJ April '05
