ederland kan maar beter
een park worden
Sporen van het spoor (4): 's-Heerenhoek - Goes
Peter Maas
Levien de Putter, Zeeuws-Vlaming van geboorte, is archi
tect. Hij staat voor duurzaam bouwen en landschappelij
ke inpassing. Met hem doen we het laatste traject van het
vroegere bietenspooor van 's-Heerenhoek terug naar
Goes. Hoe ziet de Zak eruit in de ogen van een architect
die natuur en milieu hoog in het vaandel heeft?
Architect Levien de Putter: "Waarom vasthouden aan een historisch beeld?"
Foto: Jaap Wolterbeek.
We hebben elkaar nog maar net
ontmoet of het onvermijdelijke
lobieltje gaat af. Een kort gesprek volgt
a het gaat onder andere over een boom.
:vien wil dat de betreffende boom goed
e ruimte krijgt. Die moet nog vele jaren
leekunncn en al die jaren voor een groe-
e uitstraling zorgen. Zou dit in scène
ïzet zijn? Een mens kan natuurlijk ook te
:hterdochtig zijn.
vien volgt in elk geval niet altijd de
baande paden. Hij geeft een voorbeeld:
'ropisch hardhout was op een gegeven
oment uit den boze. Dus adviseer ik
dere houtsoorten die meer verant
woord zouden zijn. Maar al na een paar
jaar moesten er allerlei kunstharsen aan te
pas komen om de gaten te vullen. Dan
ben je dus toch niet zo goed bezig. Dan is
tropisch hardhout dat op een duurzame
wijze geteeld en geoogst wordt heel wat
beter. En misschien zijn zelfs kunststof
kozijnen nog wel het beste voor het
milieu, want vlak al dat schilderwerk niet
uit. Wees dus altijd kritisch en neem nooit
zomaar vanzelfsprekendheden aan. Voor
mij is duurzaam bouwen toch vooral
ervoor zorgen dat het gebouw lang mee
kan. Je moet bouwen voor de toekomst.
Gebouwen moeten van functie kunnen
11 WANTIJ Juli '05
veranderen. Zo moet een huis 'levens-
loopbestendig' zijn. Als de mensen die er
wonen ouder worden, moeten ze mis
schien ook wel met een rolstoel uit de
voeten kunnen."
Nieuwe functies, nieuwe tijden
We komen langs een nieuwe boerderij
waarbij veel aandacht besteed is aan de
vormgeving en landschappelijke inpas
sing. Maar Levien is resoluut: "Dit is dus
helemaal niks! Het is hinken op twee
gedachten; vlees noch vis. Het lijkt op een
historisch verantwoord bouwwerk, maar is
het beslist niet. Het enige wat er op lijkt
zijn de kleuren van de schuur. Zwarte
wanden en een rood dak, maar de vorm
en zeker ook het gebruikte materiaal zijn
totaal anders. Waarom zou je vasthouden
aan zo'n historisch beeld? In de loop der
tijden zijn er altijd verschillende stijlen
geweest, dus waarom gebruiken we nu de
boerderij uit pakweg 1850 als referentie?
Waarom niet die van 1950 of die van
1700?"
Hij is het er wel mee eens dat nieuwe
gebouwen een verantwoorde architectuur
moeten hebben. Ze mogen het landschap
geen geweld aandoen, maar de uitdaging
zit juist in het creëren van iets nieuws.
"Deze boerderij heeft een andere functie
dan de hoeve die model stond. Dat is niet
logisch. Nieuwe functies, nieuwe tijden,
dus ook nieuwe gebouwen. Laat eens een
prijsvraag uitschrijven. Ontwerp nieuwe
vormen die in het Zeeuwse polderland
schap passen. Bedenk een schuur die bij
de boer past en bij het landschap. Je zou
'historiserend' bezig mogen zijn, maar
doe het dan goed. Het moet dan een exac
te kopie zijn van hoe het vroeger was. In
dat geval zul je het landschap zeker geen
geweld aandoen, maar voor mij is het
onduidelijk waarom je dat zou doen."
Levien levert opnieuw een kritische noot:
"Heb je enig idee hoeveel meer energie
zo n zwarte damwandloods kost wanneer
je binnenin koelcellen hebt staan?"
De vraag blijft onbeantwoord maar blijft
gedurende de rest van onze tocht hard
nekkig knagen. "Waarom halen we die
punt niet van dat dak af, die hoogte heeft
die boer immers helemaal niet nodig.
Maak er een plat dak van, maak er een
vegetatiedak van."
Heinkenszand is geen stad
Een eindje verderop komen we langs de
nieuwbouw van Heinkenszand. Links
hoge huizen die als palissaden opdoemen.
Rechts de polders van de Zak van Zuid-
Beveland. Er is een geluidswal aangelegd,
