Besluit Luchtkwaliteit
doet veel stof
opwaaien
Handhaving
Jan-Eelco Dijk
"De milieubeweging zet Nederland op slot met haar
korenwolf", was enkele jaren geleden een kreet van wan
hopige projectontwikkelaars. Met succes hielden natuur-
clubs projecten tegen met een beroep op de
Habitatrichtlijn. Intussen is er een nieuw onderwerp dat
roet in het eten van de plannenmakers gooit: de lucht
kwaliteit.
Ook in Zeeland is het onderwerp
0 actueel, bijvoorbeeld bij de N57 of
bij de bouw van een winkelcentrum
en appartementen in Arnemuiden. Nu
wordt er minder schamper over de bezwa
ren van milieuclubs gepraat dan bij de
korenwolf. Het gaat immers over de
gezondheid van ons allemaal.
Europa stelt de norm
Luchtkwaliteit heeft met de korenwolf van
destijds één ding gemeen: Europa stelt de
norm. In het geval van de lucht heeft de
Europese Unie grenswaarden voor bepaal
de stoffen opgenomen. Eén daarvan is fijn
stof: een verzamelnaam voor deeltjes in
de lucht, bijvoorbeeld roetdeeltjes in uit
laatgassen. In het Besluit Luchtkwaliteit
dat de staatssecretaris van milieu op
grond van Europese richtlijnen heeft
gemaakt, zijn voor fijn stof grenswaarden
opgenomen, waaraan ons land sinds 1
januari 2005 moet voldoen. Er is een
grenswaarde van 40 microgram/m3 als
gemiddelde voor het hele jaar, en er is
een grenswaarde van 50 microgram/m3
als gemiddelde per etmaal. Die laatste
norm mag niet meer dan 35 keer per
kalenderjaar worden overschreden.
Strijd met de grenswaarden
Het probleem zit vooral in de etmaalwaar-
de van 50 microgram/m3. Die wordt
eigenlijk overal in Nederland nu al meer
dan 35 dagen per jaar overschreden.
Projecten die tot een toename van de uit
stoot van fijn stof leiden, kunnen niet
worden toegestaan wegens strijd met de
grenswaarden van het Besluit
Luchtkwaliteit. Dat geldt bijvoorbeeld
voor de aanleg van een weg die tot extra
verkeer leidt.
De rechter heeft intussen duidelijk
gemaakt dat met luchtkwaliteit niet valt te
spotten. Aanvankelijk sneuvelden veel
bouwplannen omdat gemeenten hélemaal
geen onderzoek hadden gedaan naar de
gevolgen van een vergunning voor fijn
stof. Ze vonden namelijk dat alleen de
rijksoverheid die verplichting had. Later
vernietigde de rechter besluiten omdat
projecten tot een toename van de uitstoot
van fijn stof leidden, zonder dat gemeen
tebesturen plannen hadden gemaakt om
de extra uitstoot te compenseren.
Nieuwe wet
Naar aanleiding van alle commotie is
onlangs het Besluit Luchtkwaliteit 2005
genomen. In deze nieuwe wet zijn een
paar nuances opgenomen, al blijft de
harde grenswaarde gewoon gelden. Een
beperkte toename in de concentratie fijn
stof wordt toegestaan, als tegelijkertijd
maatregelen worden genomen, waardoor
de luchtkwaliteit verbetert. Zo kan een
gemeente tot verbreding van een weg
besluiten, als tegelijkertijd de maximum
snelheid wordt verlaagd.
Vrachtwagens door centrum Arnemuiden
Foto: Jaap Wolterbeek
Winkelcentrum Arnemuiden
In de procedure waarbij de gemeente in
Arnemuiden een winkelcentrum wil reali
seren, merkten B en W op dat verslechte
ring van de luchtkwaliteit gecompenseerd
kan worden door een nieuwe ontsluiting
van de recreatiegebieden aan het Veerse
Meer, waardoor auto's niet meer door
Arnemuiden hoeven te rijden. Eén van die
maatregelen is een extra afrit op de A58.
Omwonenden menen dat die maatregel
allerminst verzekerd is, alleen al omdat
Rijkswaterstaat liever geen extra afritten
heeft. In zo n geval kun je toch moeilijk
van een reëel uitzicht op compensatie
spreken.
Beleidsmakers blijven nog wel
even zweten op de luchtkwaliteit.
De problematiek is weerbarstig.
De rechter verlangt van gemeen
ten dat ze uiterst inventief en
zorgvuldig te werk gaan
Jan-Eelco Dijk is advocaat bij Vest Advocaten (voorheen
het Bureau voor Rechtshulp Zuid-Holland Zuid). Hij ver
leent in samenwerking met de ZMF juridische bijstand
aan mensen die kampen met milieuproblemen.
12 WANTIJ Oktober'05
