immers vooral goed voor Antwerpen, ter
wijl de ontpoldering -niet bepaald een
hartenwens van bestuurlijk Zeeland- in
deze provincie moest plaatsvinden.
Afzwakken
Ook de Nederlandse overheid is zich
waarschijnlijk rot geschrokken, want daar
ging men er altijd vanuit dat Vlaanderen
de kosten voor de natuurontwikkeling op
basis van de Vogel- en Habitatrichtlijn zou
moeten betalen. Nu echter niet zozeer de
verdere verruiming schade leek te gaan
aanrichten, maar de verplichting tot
natuurontwikkeling werd herleid naar alle
ingrepen uit het verleden, moest
Nederland zelf gaan meebetalen aan
natuurontwikkeling. Probleem voor het
Rijk en de Provincie was bovendien dat zij
niet, zoals het Antwerpse havenbedrijf en
de natuurbeweging, hadden geïnvesteerd
in het onderzoekstraject. Men had niet
meegedaan aan de Joint Fact Finding,
gedeelde inzichten net op tijd de status
van feit hadden verkregen, waardoor de
politiek er niet aan voorbij kon gaan. De
schets bevatte niet alleen een verbeterde
natuurparagraaf, maar legde ook de onlos
makelijke koppeling tussen de verruiming
en de natuurontwikkeling: zonder natuur
ontwikkeling geen verruiming. Na zijn vol
tooiing werd de schets direct door de
Vlaamse regering goedgekeurd. In
Nederland duurde dat vier maanden lan
ger, maar daar waren de meningen dan
ook meer verdeeld. In maart 2005 ging de
Nederlandse regering akkoord en werd de
Provincie Zeeland gevraagd de regie over
een natuurontwikkelingsplan van mini
maal 600 ha te voeren.
Zeeuwse politiek nog niet
overtuigd
Die laatste vraag heeft Zeeland nog niet
beantwoord (Provinciale Staten besluit
hierover op 7 oktober. Het dagelijks
Uitgekleed
Ogenblikkelijk veranderde de sfeer van
openheid, die het proces tot dan toe had
gekenmerkt. Zonder argumentatie werd
de natuurparagraaf in achtereenvolgende
concepten van de schets uitgekleed. Juist
toen het er op leek dat de politiek een
niet onderbouwde schets zou doordruk
ken en wij onze messen al gingen slijpen
voor een juridische procedure, leidde een
cruciale risicoanalyse van ProSes er toe
dat de natuurparagraaf flink werd opge
waardeerd tot 620-790 ha estuariene
natuur. Je zou kunnen zeggen dat de
bestuur van de provincie heeft inmiddels
een onderbouwing ontvangen van minis
ter Veerman voor de 600 ha estuariene
natuur en naar aanleiding daarvan een
positief advies aan Provinciale Staten
geformuleerd). Weliswaar bereidt men
zich voorzichtig voor op de regierol, maar
de Zeeuwse politiek is nog niet overtuigd.
Die eist eerst een onderbouwing voor de
onvermijdelijkheid van minimaal 600 ha
nieuwe estuariene natuur. Een teleurstel
lende gang van zaken, omdat binnen
ProSes al lang als een gedeeld inzicht was
erkend dat 600 ha natuurontwikkeling
slechts een beginstap kon zijn. De 600 ha
is dan ook al lang en breed vastgesteld,
maar had er plotseling wel alle belang bij
dat de onderzoeksconclusies werden afge
zwakt. Vooral de noodzaak tot natuuront
wikkeling kwam onder vuur.
Land van Saeftinghe was vroeger
ook polder Foto: Jaap Wolterbeek
niet als wetenschappelijk voorstel, maar
als politiek compromis. Het benodigde
geld voor de inrichting en voor daarbij
passend landbouwbeleid is zelfs al toege
zegd, samen 200 miljoen euro.
Rituele waarde
De eis van de Zeeuwse politiek heeft daar
om meer rituele waarde dan reëel politie
ke. De keus gaat namelijk niet tussen wel
of geen 600 ha natuurontwikkeling, maar
tussen wel of niet zelf die natuurontwik
keling regisseren en die proberen in een
groter pakket aan gebiedsgerichte maatre
gelen te verpakken. Als de Provincie de
regierol afwijst, richt het Rijk zelf mini
maal 600 ha nieuwe estuariene natuur in.
En dat kan dan wel eens zonder fluwelen
handschoen gaan.
De ZMF hoopt dat de Provincie wel de
regierol zal aanvaarden en is in dat geval
bereid constructief mee te zoeken naar
een breed gedragen pakket van maatrege
len. Dat biedt meer perspectief op een
voor de betrokkenen acceptabele realisa
tie van de natuurontwikkeling dan wan
neer het Rijk op eigen houtje aan de slag
gaat.
Voorwaarde voor de medewerking
van de ZMF is wel dat de
betreffende besluiten uit de
Ontwikkelingsschets 2010 gere
specteerd worden. Dat lijkt een
open deur, maar het kan geen
kwaad dit nog eens te herhalen
Standpunt ZMF over besluiten
Ontwikkelingsschets 2010
het minimum van 600 ha natuurontwik
keling staat niet ter discussie;
estuariene natuur is natuur die werkelijk
deel uitmaakt van het estuarium. In de
praktijk betekent dat ontpolderen en niet
gepruts met binnendijkse natuur aan een
pijpje of jachthavennatuur. De visie De
Schelde Natuurlijk! (www.descheldena-
tuurlijk.nl) bevat concrete voorstellen waar
volgens de natuurbeweging wélke natuur
zou kunnen worden aangelegd;
de inrichting moet uiterlijk in 2010 in
uitvoering zijn;
het beschikbare geld is bedoeld voor
natuurontwikkeling en daarbij passend
landbouwbeleid en niet voor andersoorti
ge zaken, zoals het aanleggen van een
strandje of een fietspad. Dergelijke zaken
passen best in een gebiedsgericht beleid,
maar horen uit andere potten betaald te
worden.
Vincent Klap is coördinator Werkgroep Schelde-estuari-
um en Delta-overleg bij de Zeeuwse Milieufederatie.
9 WANTIJ Oktober '05
