Windenergie stuit op
tegenwind
Jan-Eelco Dijk
Windmolens zijn een bron van schone energie. Er komen
geen schadelijke broeikasgassen vrij bij het opwekken van
stroom en windenergie is onuitputtelijk. Windturbines
leveren dus bij uitstek duurzame energie. Maar kan de
overheid de plaatsing van turbines toestaan terwijl aan
andere belangen wordt voorbij gegaan?
Het antwoord ligt al besloten in de
realiteit: het aantal windmolens in
Nederland neemt immers maar
mondjesmaat toe en de doelstellingen
worden niet gehaald. Het antwoord luidt
dan ook ontkennend: windenergie is niet
juridisch af te dwingen.
Belangen
Alle voordelen ten spijt: het plaatsen van
windturbines schaadt ook veel belangen.
De molens tasten in de eerste plaats het
landschap aan. Door de voortschrijdende
techniek worden ze almaar hoger. Molens
met een ashoogte van 100 meter zijn geen
uitzondering meer. In de tweede plaats
zorgen de molens, zeker als ze bij natuur
gebieden staan, voor slachtoffers onder
vogels.
De overheid heeft de plicht om al die
belangen tegen elkaar af te wegen, en ver
volgens is het aan de bestuursrechters om
in procedures te toetsen of die afweging
op een goede manier heeft plaatsgevon
den. Zij zullen zich niet snel laten verlei
den tot een uitspraak over welke belangen
voorrang moeten krijgen: die van duurza
me energie of die van natuur en land
schap. Wel zullen ze toetsen of de
gemeente voldoende heeft gemotiveerd
waarom het belang van het windmolen
park voorrang moet krijgen. En -vanzelf
sprekend- toetst de rechter ook of het
besluit niet in strijd is met andere wettelij
ke bepalingen, bijvoorbeeld met de Vogel
en Habitatrichtlijn van de EU.
Reimerswaal
Tot zo n rechterlijke toets kwam het onder
andere in een procedure tegen het bou
wen van een windmolenpark in een hoek
Vogels
Ook de natuur werd niet onevenredig
veel schade toegebracht. Hoewel de turbi
nes naast een natuurgebied zijn gepland,
verwachten de staatsraden niet al te veel
slachtoffers onder vogels. In het natuurge
bied komen geen grote populaties voor.
Op de verderop gelegen, Europees
beschermde platen van de Westerschelde,
zijn de natuurwaarden veel groter. De
Haagse magistraten vonden echter dat de
gemeente voldoende aannemelijk had
gemaakt dat de molens zo ver van dat
Windmolens langs het Spuikanaal bij Bath. Foto: Jaap Wolterbeek.
je van de gemeente Reimerswaal, dichtbij
de Brabantse Wal. Daar werd door milieu
groep Benegora aangevoerd dat een park
van 19 molens landschap en natuur teveel
schade zou toebrengen.
De rechters van de Raad van State oor
deelden anders. Ze vonden dat de
gemeente in het bestemmingsplan uitvoe
rig was ingegaan op de landschappelijke
inpassing. Aangezien op enkele honder
den meters afstand van het geplande park
een chemische fabriek in het Antwerpse
havengebied staat, had de gemeente in
redelijkheid geoordeeld dat het landschap
niet onevenredig werd aangetast. Daarbij
kwam dat het molenpark niet in strijd was
met het provinciale beleid voor de plaat
sing van windturbines.
natuurgebied verwijderd waren, dat ze
niet tot significante effecten zouden lei
den op de vogelstand aldaar. Het beroep
werd ongegrond verklaard.
De burger kijkt kritisch mee en
schroomt niet de rechter om een
oordeel te vragen. Alle reden dus
om ook de keerzijden van wind
energie een serieuze rol te laten
spelen bij de besluitvorming
Jan-Eelco Dijk is advocaat bij Vest Advocaten (voorbeen
het Bureau voor Rechtshulp Zuid-Holland Zuid). Hij ver
leent in samenwerking met de ZMF juridische bijstand
aan mensen die kampen met milieuproblemen.
15 WANTIJ December '05
