Graafwerkzaamheden grootste gevaar
voor buisleidingen
Wet milieubeheer verscherpt
Willem de Weert
Producten worden op allerlei manieren vervoerd: per
vrachtauto, per trein, per schip, per vliegtuig maar ook,
ondergronds, per buisleiding. In Nederland ligt circa
160.000 km buisleiding voor het transport van gevaarlij
ke stoffen. Ook Zeeland heeft een netwerk van onder
grondse buisleidingen, zelfs onder de Wester- en
Oosterschelde door. Hoe veilig is dit netwerk?
Bedrijven die van het pijplei-
C* dingnetwerk in Zeeland gebruik
W M maken zijn Air Products (zuur-
stof), Dow Benelux (etheen,
propeen), Gasunie en Zebra (aardgas),
L'Air Liquide (zuurstof, stikstof, water
stof, koolmonoxide), Shell (etheen) en
Total (nafta, olie). Omdat veel van deze
fabrieken in de Kanaalzone en het
Sloegebied staan, ligt daar een concentra
tie van buisleidingen.
Hoe veilig zijn buisleidingen?
Het idee was dat de veiligheid van
gevaarlijke stoffen via pijpleidingen meer
gewaarborgd was dan transport over
wegen, rails en water. Maar op 30 juli
2004 vond in België een ramp plaats.
Daarbij kwamen 24 mensen om het leven
door een gasexplosie in een hoofdtrans
portleiding. De oorzaak was vermoedelijk
een (oude) beschadiging als gevolg van
graafwerkzaamheden in de buurt van de
leiding. In de Tweede Kamer werden vra
gen gesteld over de veiligheid van pijplei
dingen in Nederland. Dit mede naar aan
leiding van een bericht van de Vereniging
van Leidingeigenaren in Nederland dat er
teveel bijna-ongevallen zijn met pijplei
dingen.
Graafwerkzaamheden
Het Ministerie van Economische Zaken
stelde een onderzoek in. In januari 2005
bracht de Raad voor de Transportveilig
heid een themastudie uit over de veilig
heid van buisleidingen. Volgens de Raad
bleek dat de helft van alle incidenten
met pijpleidingen te maken heeft met
graafwerkzaamheden. In Nederland ging
het gemiddeld om circa 45 incidenten per
jaar bij transportleidingen voor gevaarlij
ke stoffen en om gemiddeld circa 1000
storingen per jaar in het gasleidingennet
Over een periode van vier jaar waren
daarbij, naar bekend, 18 mensen gewond
geraakt.
Maatregelen
De (bijna) ongevallen zouden vaak te
maken hebben met onvoorzichtig hande
len van aannemers of met miscommuni
catie. In Nederland zijn er twee maatre
gelen om de kans op het raken van buis
leidingen bij graafwerkzaamheden te
minimaliseren. Ten eerste is de voorge
schreven diepteligging van leidingen
zodanig, dat werkzaamheden aan het
oppervlak geen bedreiging voor de buis
leidingen vormen. Ten tweede bestaat het
Kabel en Leidingen Informatie Centrum
met daarbij behorende gedragsregels (het
KLIC systeem) voor leidingbeheerders en
aannemers. Dit KLIC systeem zorgt
ervoor dat men in principe op de hoogte
kan zijn van de ligging van buisleidingen
ter plaatse van werkzaamheden.
Gebreken
Maar uit het onderzoek van de Raad
bleek een aantal tekortkomingen. Zo
werd een aantal ongevallen veroorzaakt
door het feit dat buisleidingen niet op de
vereiste diepte waren gelegd.
Grondwerkers bleken af te wijken van de
afgesproken regels en onzorgvuldig te
werk te gaan, waardoor toch leidingen
werden geraakt. Ook werden niet alle
graafwerkzaamheden aan het KLIC
gemeld, waardoor grondwerkers niet op
de hoogte waren van de eventuele aanwe
zigheid van leidingen. De KLIC-procedure
met een doorlooptijd van drie dagen
bleek voor spoedklussen te lang, waar
door deze zonder melding en derhalve
zonder kennis over de mogelijke aanwe
zigheid van buisleidingen werden uitge
voerd. In enkele gevallen was de door
KLIC verstrekte informatie niet correct.
Niet alle leidingbeheerders bleken bij
KLIC aangesloten en KLIC bood geen
landelijke dekking (alle leidingbeheerders
van leidingen met gevaarlijke stoffen
waren overigens wel aangesloten bij
KLIC). Ten slotte bleek niet duidelijk te
zijn welke partij de totale verantwoorde
lijkheid draagt voor het functioneren van
het systeem ter voorkoming van het
beschadigen van buisleidingen als gevolg
van (graaf(werkzaamheden van derden.
10 WANTIJ December '06