Is de gemeente
aansprakelijk?
mm
nananaving
Jan-Eelco Dijk
Bodemverontreiniging was zo'n 15 jaar geleden een
onderwerp dat de gemoederen flink bezig hield.
Bodemsanering in Terneuzen Foto: Jaap Wolterbeek
Tegenwoordig hoor je er maar weinig meer over. Zijn de
problemen in het land opgelost? In Philippine weten ze
wel beter.
Al voor de Tweede Wereldoorlog
werd door de gemeente een gracht
gedempt met verontreinigd materi
aal. Niemand die er iets van wist, totdat
één van de bewoners een paar jaar gele
den zijn huis wilde verkopen en een
potentiële koper een aanbouw aan het
huis wilde. Daarvoor had hij een bouw
vergunning nodig; de gemeente verlangde
een schonegrondverklaring. Uit het
onderzoek dat volgde bleek dat er sprake
was van ernstige verontreiniging met
onder andere PAK's. De kopers haakten
af.
Provincie
De verontreiniging werd gemeld bij de
provincie Zeeland. De Wet bodembescher
ming verlangt van Gedeputeerde Staten
dat die na een melding een besluit nemen
over de ernst van de verontreiniging en
ook een oordeel vellen over de urgentie
om te saneren. De provincie kwam tot de
conclusie dat de bodemverontreiniging
ernstig was, maar niet urgent. Pas uiter
lijk 2030 hoeft de overheid zelf te sane
ren. Wel raadde de provincie het de
bewoner ernstig af de grond als moestuin
te gebruiken.
Onrustig
Niet alleen de bewoner, maar ook de
buurt werd onrustig. De gedempte gracht
had ten slotte ook achter hun huizen
langs gelopen en velen hadden een moes
tuin. Zou de verontreiniging zich uitstrek
ken tot hun percelen? Welke risico's liep
hun gezondheid? De gemeente besloot de
buurtbewoners een brief te sturen. Daarin
stond dat ook bij omwonenden de bodem
wel eens verontreinigd kunnen zijn en
dat het maar beter was dat zij geen
groente en fruit uit de eigen tuin aten.
Nader onderzoek vond de gemeente niet
nodig: bij de buurman was immers al
gebleken dat er geen urgent geval van
bodemverontreiniging was. De kans dat
er bij hen dan wel van urgentie sprake
was, achtte de gemeente nihil. Sanering
van overheidswege was voorlopig dus niet
noodzakelijk.
Gemeente
De buurtbewoners hadden niet de indruk
dat ze met de brief van de gemeente veel
opschoten. B en W suggereerden wel dat
de bodem onder hun tuin verontreinigd
was, maar liet de bewoners vervolgens
aan hun lot over. Hadden zij al die jaren
met het eten uit de moestuin nu wel of
geen risico gelopen? De bewoners willen
dat de gemeente haar verantwoordelijk
heid neemt en de verontreiniging opruimt
die ze zelf heeft veroorzaakt. Ze maken
bezwaar tegen de weigering van B en W
om onderzoek te doen en -zo nodig- de
bodem te saneren. B en W geven echter
niet thuis: ze menen dat er geen bezwaar
mogelijk is tegen de beslissing af te zien
van onderzoek. Het betreft hier geen juri
disch besluit, zoals bijvoorbeeld een ver
gunning dat is. Nee, het was een infor
matieve mededeling, aldus de gemeente.
Het bestuursrecht is hier volgens B en W
dus niet van toepassing.
Rechter
Dan overwegen omwonenden de gang
naar de civiele rechter. Via die rechter kan
de gemeente aansprakelijk worden
gesteld, net zoals iedere burger die een
ander schade berokkent. Kunnen de
buurtbewoners de gemeente als veroorza
ker verplichten tot onderzoek en zo nodig
tot sanering? Probleem is dat de veront
reiniging erg lang geleden is veroorzaakt.
Van belang is of de gemeente ten tijde
van het dempen van de gracht op de
hoogte was of kon zijn van het risico voor
de bodem.
Stel echter dat uit onderzoek blijkt dat de
gemeente ten onrechte het bericht heeft
verspreid dat de tuinen de buurtbewoners
verontreinigd zijn? Volgens de bewoners
heeft de geruchtenmachine haar werk
gedaan en is er niemand nog bereid hun
woning te kopen.
Omwonenden zouden de gemeen
te aansprakelijk kunnen stellen
voor de schade die ze daardoor
hebben geleden
Jan-Eelco Dijk is advocaat en procureur bij Vest
Advocaten (voorheen Bureau Rechtshulp Zuid-Holland
Zuid).
14 WANTIJ December '06
