Bij Oranjezon groeit
de kust nog aan
pi wm
'Waardevol' is een nieuwe rubriek over aardkundige waarden in Zeeland. De rubriek wordt geschreven door fysisch geograaf Anke van
der Geest. De rubriek is de opvolger van 'Landschap' die dankzij de Stichting Landschapsbeheer Zeeland 50 afleveringen in Wantij telde.
Anke van der Geest
We geven de naam aardkundige waarden aan gebieden
of landschapsobjecten die kenmerkend zijn voor de ont
staansgeschiedenis van het landschap en die uit het oog
punt van erfgoed bescherming verdienen, kortom waar
devol zijn.
Duingebied Oranjezon
:S:*m cm
Informatiepaneel/ -gebouw
P Parkeerplaats toegang
Toegang (zonder parkeerplaats)
Oranjezon Kaart Zeeuws Landschap
Oude Zeereep Oranjezon Foto: Anke van der Gee
We beoordelen landschappen
meestal naar hun natuurwaarden
en ruimtelijke beleving.
Landschappen worden bepaald door de
ondergrond, de hogere of lagere ligging
ten opzichte van de omgeving, de aan- of
afwezigheid van water, etcetera. Deze fac
toren bepalen onder andere welke plan
ten en dieren het er naar hun zin hebben
en zij veranderen het landschap weer. De
laatste duizenden jaren deed en doet de
mens ook een flinke duit in het zakje bij
die veranderingen.
Ondergrond
De huidige ondergrond is ontstaan door
langdurige processen. In Zeeland is dat
vooral gebeurd in de ijstijden en daarna
door de invloed van de zee. Wat nog rest
van de hoge zandgronden ligt in enkele
delen van Zeeuws-Vlaanderen. De rest
van Zeeland is bedekt door andere afzet
tingen of verdwenen in de golven. De stij
gingen en dalingen van de zeespiegel
leidden tot het ontstaan en weer afbreken
van eilanden, strand en duinen, getijden-
vlakten met kreken, veenmoerassen,
enzovoorts. Landschappen ontstonden,
veranderden van vorm en verdwenen
weer. Door ingrepen van de mens zijn de
meeste natuurlijke processen op het land
ingeperkt en veel aardkundige kenmerken
op de schop gegaan, maar er is nog
genoeg te zien.
Actieve processen
Oranjezon is een duingebied in het
noordwesten van Walcheren. Hier kun je
allerlei onderdelen terugvinden van de
aangroei van de kust. En zeldzaam
genoeg zijn er nog steeds actieve proces
sen te zien. Op het strand vóór de eerste
duinenrij, de zeereep, zijn kleine duintjes
aan het groeien in aanloop naar een nieu
we zeereep. Verderop, aan de zeezijde van
de Veersegatdam bij de Banjaard, is dit
proces al in een verder stadium. Prachtig!
De duintjes groeien en vormen een lange
rij waarbij ze al dan niet verbonden
raken. Ze snijden een stuk strand af, dat
een primaire duinvallei wordt genoemd.
Afwatering hiervan gebeurt vaak nog tus
sen de duinen door richting zee (slufter).
Langs de blauwe wandelroute van
Oranjezon kun je een mooi voorbeeld zien
van een oude zeereep, die nu geheel
'ingepakt' is door oudere en nieuwere dui
nen (zie foto: bij paaltje 24 even van het
pad afgaan, schuin-achter naar rechts het
duin oplopen en dan richting noordwes
ten kijken.)
Bij Oranjezon vindt zeker sinds
de zeventiende eeuw aangroei
van de kust plaats. Dankzij zand-
verplaatsing langs de kust, rich
ting Oosterscheldekering, zal het
proces doorgaan. Dat maakt deze
plaats uniek, waardevol en het
behouden waard
Anke van der Geest is fysisch geograaf en lid van de
Wantijredactie.
8 WANTIJ December '06