mi
Hongaarse raket op braakliggend
terrein Sloehaven
Gijs van Zonneveld en Peter Maas
Natuur en zeehavengebieden hebben een relatie die
momenteel nogal ter discussie staat. De oorzaak is
dat deze gebieden te maken krijgen met Natura
2000 en de Flora- en Faunawet. In dit artikel laten
we deze problematiek even voor wat die is. Op de
achtergrond woedt een juridisch steekspel op hoog
niveau. Maar hoe zit het met de natuurwaarden
van de havengebieden zelj?
WvlL
Zeeland Seaports is de directe
AmS beheerder van al de Zeeuwse
havengebieden. Het gaat daarbij
om een slordige 4.000 ha., ver
deeld over het Sloegebied bij Vlissingen
en de Kanaalzone tussen Terneuzen en
Sas van Gent. Natuurlijk, deze gebieden
zijn nooit ingericht ten behoeve van
natuur. Maar er ligt veel terrein braak.
Terreinen die wèl bezet zijn, zoals dat van
Dow, Total of Thermfos, zijn van de bui
tenwereld afgeschermd. Ook al liggen er
zeeschepen in de haven of staan er con
tainers op de kade, de natuur grijpt haar
kansen. Al te veel weten we echter niet
van die natuurwaarden. Er liggen weinig
recente inventarisaties op de plank. We
snuffelen in een aantal rapporten van het
RIKZ en Floron.
Orchis
De Zeeuwse floristen hebben in 2001
enkele delen van het Sloegebied bezocht.
Speciaal voor hen ging een aantal hekken
van het bedrijventerrein open. Dergelijk
grootschalige industriecomplexen kunnen
voor flora bijzonder interessant zijn. Het
is opgespoten zandgrond: van nature
kalkrijk maar voedselarm. We weten al
jaren dat de bijenorchis er groeit, in som
mige jaren zelfs enige honderden. Ook
rietorchis en brede wespenorchis werden
gevonden. Andere opvallende planten op
de braakliggende terreinen van het
Sloegebied waren zilverhaver, stijve wind-
halm, zanddoddengras, Hongaarse raket,
driebloemige nachtschade, lathyruswikke
en moeraslathyrus.
Vogels
Het Rijksinstituut voor kust en zee
(RIKZ) voert regelmatig tellingen van
vogels uit. Het gaat daarbij met name om
de terreinen die onder de verantwoorde
lijkheid vallen van Rijkswaterstaat zoals
sluisplateaus, kanalen en buitenwateren.
Alle Deltawateren inclusief de binnenwa
teren zijn opgenomen in een telcyclus.
Uit deze rapporten komt naar voren dat
de havens zelf voor een aantal vogels van
belang zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om
zwarte zee-eend, wilde eend, fuut, rood-
keelduiker en heel af en toe eens een zee
koet of alk. Nog interessanter zijn de
broedvogéls die gebruik maken van de
braakliggende terreinen. Zeer karakteris
tiek zijn de sterns en steltlopers. Soorten
als kluut, bontbekplevier en strandplevier
zijn typische pioniersoorten die afhanke
lijk zijn van open zanderige vlakten.
Vooral voor de plevieren blijken deze
gebieden van groot belang. Hun aantallen
laten al jarenlang een dalende trend zien,
hoewel er de laatste jaren een stabilisatie
op laag niveau is te zien.
Visdieven
Op het sluizencomplex van Terneuzen
broedt een belangrijke kolonie visdieven.
Enkele jaren terug was er sprake van een
zeer slecht broedsucces. Vrijwel alle
eieren of jongen gingen verloren.
Weefselonderzoek wees in de richting van
een locale chemische oorzaak. Maar dit
kon nooit helemaal hard worden
gemaakt. Intussen is de situatie sterk ver
beterd. In 2004 werden 289 nesten van de
visdief geteld met een goed broedsucces
van 1 jong per paar.
5 WANTIJ April '07
