Jan Janse, Goes:
"Vanuit mijn technische achtergrond
vond ik de eerste twee sprekers het inte
ressantst en dan met name Schot ting.
Vooral omdat hij benadrukte dat je de
toekomst moeilijk kunt voorspellen maar
je er wel al op moet inspelen. Je moet
continu op je qui-vive zijn, niet bij oude
technieken blijven maar nieuwe technie
ken ontwikkelen en daarmee experimen
teren om zo verder te komen. Van Sijmons
sprak me het meest aan dat je keuzes
moet maken. Je kunt niet zeggen een beet
je industrie en een beetje natuur. Dat
werkt niet. De derde spreker, Van
Schuppen, had ook wel een aardig punt
met zijn Zivilcourage, - een appèl op de
burgerverantwoordelijkheid. Alle drie
hebben ze gesproken over de toekomst
van de Zeeuwse delta. Ik denk dat we toe
moeten naar een systeem met dubbele
zeedijken. De huidige dijk blijft gewoon
liggen en daarvoor leg je een lagere dijk.
Tussen die twee dijken kun je natuur
laten komen, bijvoorbeeld schorren en
slikken. Die mogen overstromen. Je kunt
die tweede dijk lager maken, zodat het
water er bij hoge tijen overheen komt en
de natuur tussen de twee dijken zich
goed kan ontwikkelen. Die lage dijk en
de schorren en slikken hebben toch een
dempend effect. Het zou de ideale oplos
sing zijn voor de komende honderd jaar.
Een dergelijk systeem kan ook hogere pie
ken in de golfslag weerstaan, want die
komen er zeker. Het is wel een oplossing
die een hoop geld kost, maar qua natuur
levert het ook veel op.
Els van den Kerkhof, Middelburg:
"De derde spreker sprak me heel erg aan
met zijn Zivilcourage. Mensen moeten
zich veel drukker maken om het land
schap. Anders is het gevaar levensgroot
dat er op de automatische piloot allerlei
ongewenste ontwikkelingen plaatsvinden.
Vanachter een bureau wordt een nieuw
bouwproject ontworpen, aanpassing van
het bestemmingsplan volgt en hup, weer
een akker volgebouwd. Weer een open
gebied voorgoed verloren. Neem nu die
nieuwe windmolens bij Nieuwland. Ik
ben wel voor duurzame energie, maar
daar staan ze niet op de goede plaats.
Laat ontwerpers eerst eens meegaan met
een begeleide wandeling door een 'te ont
wikkelen' gebied in plaats van het alleen
vanachter een bureau te ontwerpen, dan
zien en horen ze wat er door hun plan
nen verloren gaat. Je ziet het altijd: hoe
meer iemand afweet van het landschap,
hoe meer hij zich erbij betrokken voelt en
hoe meer hij zich voor het behoud ervan
inzet. Ik vind dat we echt keuzes moeten
maken. Scherpe grenzen trekken: tot hier
en niet verder. Het landschap is van
iedereen en je moet zinnig zijn op de
ruimte en de weidse uitzichten. Wordt er
wel voldoende gekeken naar inbreiding?
Gemeenten moeten beter luisteren naar
wat de mensen willen. Bestuurders moe
ten in begrijpelijke taal uitdragen wat ze
van plan zijn en de mensen erin betrek
ken. Geen beslissingen nemen op basis
van een nota die maar enkele mensen
kunnen begrijpen.
Anton van Berchem, Middelburg:
"Ik heb dingen gehoord die me aan het
denken hebben gezet. Ik werk bij
Rijkswaterstaat en ben nauw betrokken
bij het ontwikkelen en uitvoeren van
plannen over het deltagebied. Het gaat
daarbij over ruimtelijke ordening,
wonen, werken, recreëren, zoutgehalte,
blauwalg, noem maar op. Een antwoord
geven op de klimaatopgave. De regio vei
liger maken en tegelijk aantrekkelijker
voor wonenwerken en recreëren. Alles
hangt met elkaar samen. Daarom is het
ook zo belangrijk om de maatschappij in
de volle breedte bij dit soort ontwikkelin
gen te betrekken. Dat is mijn taak: ver
bindingen leggen tussen overheid en
maatschappelijke groeperingen. Allianties
aangaan, om samen tot een mooie delta
te komen. De lezingen hebben me de
bevestiging gegeven dat dit een goede
aanpak is.
Ard Kramer, broer van Thijs:
"De dingen die vanmiddag gepasseerd
zijn, die bespraken Thijs en ik altijd al
wel. Als we bij hem thuis waren - Thijs
woonde aan een voormalige zeedijk -
maakten we ons een voorstelling hoe
vroeger de zeilschepen langs de dijk voe
ren, door het Zwin op weg naar Brugge.
En dan stelden we ons voor dat er wéér
schepen langs de dijk zouden varenna
ontpoldering van het hele Zwin. We filo
sofeerden over de mogelijkheden om
bepaalde vormen van ontpoldering te
combineren met de teelt van lamsoor.
Zoute landbouw, het is vanmiddag ver
schillende keren ter sprake gebracht. Dat
is juist het mooie van deze middag, dat
mensen elkaar ontmoeten en inspireren.
Een programma met lezingen, elk met
zijn eigen invalshoeken, met daarna het
samenzijn en de gedachten de vrije loop
laten. Nieuwe ideeën en inzichten
opdoen, iets waar Thijs ook altijd mee
bezig was. Verbindingen zoeken. Het gaat
niet alleen om technische oplossingen,
maar vooral ook om de menselijke maat.
Dat gaat het best onder het genot van een
pintje, dan kun je associaties maken en
gedachten ontwikkelen die je in je eentje
nooit zou hebben. We hebben als familie
gezegd: als er iets moet komen dan moet
het iets dynamisch zijn. Geen Thijs
Kramerboulevard in Plan Turelaar. Het
geeft me nu al een goed gevoel dat we
over twee jaar weer naar iets moois gaan
luisteren, de tweede Thijs Kramerlezing
Lex Kattenu'inkel is medewerker van de Wantijredactie.
14 WANTIJ April '08
