Aardkundige waarden
en Plan Tureluur
-
I Het plan Tureluur is opgezet om het ver-
1 lies aan schorren en zandplaten te com-
I penseren dat is ontstaan door de aanleg
I/an de Oosterscheldekering. Het plan wil
I rp 44 gebieden rond de Oosterschelde
j nieuwe, vooral natte natuur creëren. In
I ie Prunje aan de zuidkant van
Schouwen-Duiveland wordt al enige jaren
I gewerkt aan deze plannen. Moerassen
Imaken het gebied interessant voor talloze
I vogels, waaronder de tureluur, het sym-
lbool voor de plannen.
IVAAKDJb VOl
S»
W3.-/
Anke van
der
Geest
-
- r
Kunnen het beschermen van aardkundige waarden en het -
creëren van nieuwe natuur samengaan? We nemen de
proef op de som bij Plan Tureluur op Schouwen-Duiveland
.V*
-V y, - ;f
,-w.
-
Rrunje op de zuidkust van Schouwen.
o: Jaap Wolterbeek.
Aardkundige waarden vertellen
iets over de geologie van het land
schap. Ze variëren in afmeting van
1 dein tot groot, van een paar honderd
I neter tot een paar kilometer. Een klein
I rbject is bijvoorbeeld de top van een
1 ivierduin of een stuk van een kreekrug.
13en stuwwal is een voorbeeld van een
I dlometers lang aardkundig waardevol
flabject. Ook processen in het landschap
jcunnen aardkundig waardevol zijn, bij-
j/oorbeeld bodemvorming en stromend
I/rater. Rond aardkundige waarden is heel
I joed natuur te ontwikkelen, maar vaak
Irijn de plannen te voortvarend om aard-
j cundige waarden recht te doen. Dat is
1 riet altijd kwade wil, soms is het gewoon
I rnbekendheid met het verschijnsel.
Plan Tureluur
V -
Ontstaan
De Prunje is onderdeel van het voormalig
eiland Schouwen dat opgebouwd is uit
mariene zand- en kleiafzettingen. Tussen
de oudste laag en de jongere ligt nog hier
en daar veen, waarvan de vorming 4200
jaar geleden begon en tot in de Romeinse
tijd, 250 jaar na Chr., doorging. Dit
veen is tussen 1200 en 1600 afgegraven
voor de zoutwinning (selnering), een
lucratieve onderneming die bijvoorbeeld
Zierikzee welvarend maakte.
Aangezien deze bezigheden de dijken
ondermijnden werd het afgraven van het
veen later verboden. Wat restte: een moe
rassig landschap!
In de 19e eeuw werd door bemaling en in
de 20e eeuw door drainage het land klaar
gemaakt voor de landbouw. Na de Ramp
van 1953 werd het land heringedeeld en
geëgaliseerd. Wat nog restte van het veen
Prunje (nummer 7) is een onderdeel van Plan
Tureluur. Kaart: Plan Tureluur, ZMF.
werd daarbij ondergeploegd. Door de
zoute kwel bleven de velden direct achter
de dijken ongeschikt voor akkerbouw.
De nieuwe natuur van de Prunje
is ingericht zoals het landschap er
tussen 1600 en 1800 heeft uitge
zien. De natuurlijke processen op
hun beloop laten waardoor zoute
en brakke plassen ontstaan, is
ecologisch en landschappelijk
waardevol. Het is ook aardkundig
enigszins te waarderen naar de
toekomst toe. Maar de historische
aardkundige waarde is door alle
ingrepen al lang verdwenen
Anke van der Geest is lid van de Wantijredactie.
15 WANTIJ April '08