die verdedigingswerken zijn papieren
concepten gebleven. Het bijzondere van
deze linie is dat er jarenlang hevig
gevochten is. Niet dat ik nou zo'n ijzer
vreter ben. Integendeel, ik heb geen pri
mair gevoel bij het leger en werd voor het
vervullen van de dienstplicht afgekeurd.
Maar Zeeland kan die historische linie
veel meer dan nu het geval is, weer in
beeld brengen en als attractie inzetten.
Dat is ook helemaal in de geest van het
rijksbeleid met de nota Belvedere en de
Nationale Landschappen."
Commentaar
Een dag na de lezing levert de PZC zuinig
redactioneel commentaar: "Wie met
droge ogen de Staats- Spaanse linies als
Sporen van de Staats-Spaanse Linie bij
de Pyramide. Foto: Peter Maas.
De Staats-Spaanse linies
De Tachtigjarige Oorlog begon in 1568 met een gewapende strijd van de Nederlandse
gewesten, onder leiding van Willem van Oranje, tegen de Spaanse Landheer. De strijd
eindigde in 1648 met de Vrede van Munster, waarbij de grenzen van de Republiek der
Verenigde Nederlanden werden vastgelegd. Tijdens de Opstand werd Zeeuws-Vlaanderen
steeds meer een buffer tussen de kern van de Republiek (Zeeland en Holland) en de
gebieden in handen van de Spanjaarden. Er werden in Zeeuws-Vlaanderen meer dan 100
vestingwerken aangelegd in de vorm van forten, schansen en redoutes, zowel door de
Staatsen als de Spanjaarden. De forten werden gebouwd op strategische punten van
waaruit men de waterwegen en kreken kon beheersen. Daarom werden er ook in de
toenmalige buitendijkse gebieden forten aangelegd. Een inventarisatie van de nog aan
wezige vestingwerken en linies wijst uit dat op dit moment de vestingstadjes het meest
duidelijk te herkennen zijn als voormalige militaire bouwwerken. Van de elf vestingste
den in Zeeuws-Vlaanderen zijn er zeven nog goed als zodanig herkenbaar. Van het grote
aantal forten, schansen en redoutes is ongeveer de helft verdwenen. Een 25- tal forten
en schansen is in geringe mate herkenbaar en ongeveer 15 forten en schansen zijn nog
redelijk tot goed als voormalig militair object te herkennen.
Bron: H N+ S Landschapsarchitecten. Zie ook: www.staatsspaanselinies.nl
marketingtool oppert, steelt ongetwijfeld
het hart van de hoeders van het land
schap, maar is verder nauwelijks serieus
te nemen."
Ook Aad de Klerk, Zeeuws consulent his
torie en landschap, kan zich (in de PZC)
niet voorstellen dat je met de oude front
lijn grote aantallen toeristen trekt. "Ze
zijn wel een troef, maar niet in toeristisch
opzicht. Het is meer iets voor de fijnproe
vers."
De reactie van Sijmons op deze kritiek:
"Het. gaat vooral om het toevoegen van
meerwaarde voor een publiek dat niet
alleen interesse heeft in zon, zee en
strand. Mijn boodschap is dat Zeeland
dringend zijn toeristisch product moet
vernieuwen. De linie in Zeeuws-
Vlaanderen is een van de mogelijke om
dat te doen. Het een sluit het ander niet
uit."
Kool en geit
Sijmons toonde ook een weerkaartje met
daarop Zeeland als lagedrukgebied,
omringd door de hogedrukgebieden
8 WANTIJ April '08
