Aardkundige waarden en Plan Tureluur - I Het plan Tureluur is opgezet om het ver- 1 lies aan schorren en zandplaten te com- I penseren dat is ontstaan door de aanleg I/an de Oosterscheldekering. Het plan wil I rp 44 gebieden rond de Oosterschelde j nieuwe, vooral natte natuur creëren. In I ie Prunje aan de zuidkant van Schouwen-Duiveland wordt al enige jaren I gewerkt aan deze plannen. Moerassen Imaken het gebied interessant voor talloze I vogels, waaronder de tureluur, het sym- lbool voor de plannen. IVAAKDJb VOl S» W3.-/ Anke van der Geest - - r Kunnen het beschermen van aardkundige waarden en het - creëren van nieuwe natuur samengaan? We nemen de proef op de som bij Plan Tureluur op Schouwen-Duiveland .V* -V y, - ;f ,-w. - Rrunje op de zuidkust van Schouwen. o: Jaap Wolterbeek. Aardkundige waarden vertellen iets over de geologie van het land schap. Ze variëren in afmeting van 1 dein tot groot, van een paar honderd I neter tot een paar kilometer. Een klein I rbject is bijvoorbeeld de top van een 1 ivierduin of een stuk van een kreekrug. 13en stuwwal is een voorbeeld van een I dlometers lang aardkundig waardevol flabject. Ook processen in het landschap jcunnen aardkundig waardevol zijn, bij- j/oorbeeld bodemvorming en stromend I/rater. Rond aardkundige waarden is heel I joed natuur te ontwikkelen, maar vaak Irijn de plannen te voortvarend om aard- j cundige waarden recht te doen. Dat is 1 riet altijd kwade wil, soms is het gewoon I rnbekendheid met het verschijnsel. Plan Tureluur V - Ontstaan De Prunje is onderdeel van het voormalig eiland Schouwen dat opgebouwd is uit mariene zand- en kleiafzettingen. Tussen de oudste laag en de jongere ligt nog hier en daar veen, waarvan de vorming 4200 jaar geleden begon en tot in de Romeinse tijd, 250 jaar na Chr., doorging. Dit veen is tussen 1200 en 1600 afgegraven voor de zoutwinning (selnering), een lucratieve onderneming die bijvoorbeeld Zierikzee welvarend maakte. Aangezien deze bezigheden de dijken ondermijnden werd het afgraven van het veen later verboden. Wat restte: een moe rassig landschap! In de 19e eeuw werd door bemaling en in de 20e eeuw door drainage het land klaar gemaakt voor de landbouw. Na de Ramp van 1953 werd het land heringedeeld en geëgaliseerd. Wat nog restte van het veen Prunje (nummer 7) is een onderdeel van Plan Tureluur. Kaart: Plan Tureluur, ZMF. werd daarbij ondergeploegd. Door de zoute kwel bleven de velden direct achter de dijken ongeschikt voor akkerbouw. De nieuwe natuur van de Prunje is ingericht zoals het landschap er tussen 1600 en 1800 heeft uitge zien. De natuurlijke processen op hun beloop laten waardoor zoute en brakke plassen ontstaan, is ecologisch en landschappelijk waardevol. Het is ook aardkundig enigszins te waarderen naar de toekomst toe. Maar de historische aardkundige waarde is door alle ingrepen al lang verdwenen Anke van der Geest is lid van de Wantijredactie. 15 WANTIJ April '08

Tijdschriftenbank Zeeland

Wantij | 2008 | | pagina 15