Haal warmte
uit de grond
Gerda Spaander
Terug naar de bodem. Er is één
maar: al is bodemwarmte ook
hier bruikbaar, de Zeeuwse
bodem is niet optimaal geschikt
als er veel klei in zit. Dan is het
moeilijker om aan een watervoe
rende laag te komen, die je nodig
hebt voor een open systeem. In
klei wordt warmte slechter geleid
dan in zand
Warmte uit de diepte
De exploitatie van aardwarmte in de die
pere lagen is een stuk ingewikkelder. De
diepe bodem wordt per 10 meter 0,1° C
warmer. Er zijn flinke investeringen nodig
om die warmte te gebruiken. Op het ogen
blik gebeurt dat al wel in Heerlen, waar
gebruik gemaakt wordt van oude mijn
schachten. In het Westland wordt er ook
aan gewerkt, omdat de warmere bodemla
gen daar relatief hoog liggen. In Zeeland
zal aardwarmte uit de diepte voorlopig
wel toekomstmuziek blijven.
Gerda Spaander is lid van de Wantijredactie.
De aardkorst is naar menselijke maatstaven
onuitputtelijke bron van warmte. De warmte van
de bovenste bodem wordt op peil gehouden
de zon en is relatief gemakkelijk te gebruiken.
Robert de Bourgraaf van het
r bedrijf Ingenieurs Alliantie,
adviseert al elf jaar over duurza
me klimaatinstallaties en gebou
wen. Hij zegt dat bodemwarmte op twee
manieren wordt toegepast: "Bij grote
gebouwen wordt-water tot 200 meter diep
opgepompt. Dit water geeft zijn warmte
af door middel van een warmtepomp, of
het neemt juist warmte op, afhankelijk
van de behoefte. Airconditioning is dan
overbodig. Bij zo'n groot systeem wordt
geëist dat de warmte-opname/afgifte per
jaar in balans is. In Zeeland worden
steeds meer grote gebouwen neergezet
waarbij zowel de verwarming als de koe
ling door middel van bodemwarmte wor
den geregeld. Dat geldt voor het stads
kantoor in Goes, het Waterschap Zeeuwse
Eilanden en zelfs het eeuwenoude
Zeeuws Museum, beide in Middelburg.
Vloerverwarming
Daarnaast kan bodemwarmte ook op klei
nere schaal worden toegepast. Bij wonin
gen wordt meestal gewerkt met een
gesloten systeem. In slangen in de bodem
circuleert water, dat warmte overneemt
van de omgeving. Vervolgens zorgt de
warmtepomp ervoor dat deze warmte
wordt overgedragen aan het vloerverwar
mingssysteem in de woning. Een bijko
mend voordeel is de mogelijkheid om in
de zomer het huis een paar graden af te
koelen. Er zijn nu in Zeeland enkele tien
tallen woningen die hun warmte uit de
bodem betrekken, bijvoorbeeld het huis
van Isaac Bebelaar (zie vorig artikel). Ook
verschillende bestaande en toekomstige
nieuwbouwwijken hebben of krijgen dit
systeem.
200 rendement
Robert de Bourgraaf ziet perspectief in
bodemwarmte als duurzame energiebron.
Machines om gaten
te boren voor de buizen
die de bodem ingaan.
Foto: Marcel Otte
Hij rekent voor dat één deel stroom 4 tot
6 delen warmte levert. Omdat een warm
tepomp op elektriciteit werkt en een cv-
ketel grotendeels op gas, kan het uitein
delijke 'rendement' op zo'n 200 uitko
men. Dat is heel wat meer dan de maxi
male 95% van een HR-ketel. Als de
stroom dan ook nog eens duurzaam opge
wekt wordt, heb je een klimaatneutraal
verwarmd huis. De investering, die kan
variëren van 2.500 tot 18.000 euro is bin
nen afzienbare tijd terug te verdienen,
ook al omdat VROM subsidie geeft op
warmtepompen in bestaande woning
bouw. De Bourgraaf denkt er er het zijne
van: "Waarom die drukte over terugver
dienen? Denken we daar ook aan bij de
aanschaf van een auto of een dure keu
ken? Of bij een vakantie? De urgentie om
minder afhankelijk te worden van de fos
siele energie van dubieuze staten is hoog!
Duurzame energie kan volop geoogst wor
den. In Duitsland, Denemarken en Spanje
is dat besef groter en wordt al bijna 20%
van de energiebehoefte gedekt uit echt
duurzame bronnen. Hun economie vaart
er wel bij! Het is jammer maar waar: de
Nederlandse overheid grijpt de kansen
onvoldoende aan."
Installatie voor
aardwarmte in huis.
Foto: Jaap Wolterbeek.
8 WANTIJ December '08
