Het Volkerak-Zoommeer zoet houden
betekent doormodderen met een onaan
trekkelijk en grotendeels onbruikbaar
watersysteem. Ook de enige gebruiker
van formaat, de landbouw, zal steeds
meer beperkingen ondervinden bij de
onttrekking van zoet water. De waterbe
heerder zal fors moeten investeren om te
kunnen voldoen aan Europese regels voor
waterkwaliteit.
Het in stand houden van de bestaande
situatie kost geld, onder meer voor het
onderhoud en de bediening van de zoet-
zoutscheidingen en investeringen om aan
de Europese waterkwaliteitsnormen te
voldoen. Tegenover die kosten staan zeer
beperkte baten en bovenal een onaan
trekkelijke uitstraling die het Nederlandse
waterbeheer onwaardig is.
Zout: nieuwe kansen
Als het meer zout wordt, verdwijnen de
blauwalgen. Daarvoor in de plaats kun
nen zoutwater algen opbloeien, want het
water blijft voorlopig te veel fosfaat
bevatten. Die algen zijn echter in toom te
houden met 'grazers', zoals mosselen en
oesters, en een lichte getijdendynamiek.
Het meer krijgt dan een frisse en zilte uit
straling. Dat geeft een scala aan nieuwe
kansen, die allerlei partijen onmiddellijk
zullen benutten. Ook de aangrenzende
zeearmen gaan erop vooruit: de
Oosterschelde wordt weer voedselrijker
en de Westerschelde ondervindt niet lan
ger schade door het lozen van zoet water.
De waterbeheerder hoeft minder maatre
gelen te treffen om aan de Europese
regels te voldoen.
Eén partij gaat er op het eerste gezicht op
achteruit: de landbouw. Het zoute water
is tenslotte niet geschikt voor irrigatie bij
de teelt van de huidige gewassen. Dat
vraagt om een nieuwe koers voor de land
bouw en de watervoorziening.
Baten van zout
Het rapport 'Volkerak, het mooiste van
twee werelden' geeft inspirerende beelden
van een zout Volkerak-Zoommeer. Op en
langs het meer ontstaan nieuwe mogelijk
heden, bijvoorbeeld voor strandjes, wonen
op de sluis, mosselteelt, bungalowparken
met jachthavens, nieuwe landgoederen
aan het water en zilte landbouw. Het rap
port 'Geld als water' laat zien dat verzil-
ting van het meer economisch interessant
is. De omzet van de bedrijvigheid rond het
meer stijgt met 8%. Ook de overheid ver
dient eraan, ondermeer door hogere
opbrengsten van de OZB en de over
drachtsbelasting. De conclusie van het rap
port is dat maatschappelijke partijen de
investering binnen vijf jaar terugverdienen
en de overheid binnen twintig jaar.
Natuur in Krammer-Volkerak heeft zich sinds de afsluitinc
van zout naar zoet ontwikkeld. Foto: Jaap Wolterbeek.
Die discussie staat los van de keuze voor
een zoet of zout Volkerak-Zoommeer.
De Zeeuwse en Brabantse natuurorgani
saties zijn van mening dat het Volkerak-
Zoommeer op korte termijn zout moet
worden, zodat het meer weer in balans
komt. Dit is de enige manier om van de
blauwalgen af te komen. Deze oplossing
kost geld, zeker als alternatieve zoetwa-
teraanvoer voor de landbouw wenselijk is.
Tegenover die kosten staan nieu
we baten: recreatie, horeca, ste
denbouw en natuur zullen
opbloeien en er ontstaat een
nieuwe habitat voor de mossel-
teelt
Zoetwatervoorziening landbouw
Als het Volkerak-Zoommeer zout wordt, is
het water niet meer bruikbaar voor de
boeren op Goeree-Overflakkee, Tholen en
in West-Brabant. Maar de landbouwwa-
tervoorziening is op andere manieren
technisch op te lossen. Landbouw- en
natuurorganisaties hebben gezamenlijk
een idee voor een alternatieve zoetwater
toevoer ontwikkeld die in omvang gelijk
waardig is en met grotere zekerheid lever
baar. De inlaatpunten in het Hollands
Diep en Haringvliet zullen vaker dan nu
te zout zijn voor waterinlaat. Deze trend
zal op langere termijn ook plaatsvinden
als gevolg van klimaatverandering.
Op de lange termijn zal de zoetwatervoor
ziening van Nederland structureel veran
deren. Door klimaatverandering is verzii-
ting in grote delen van West-Nederland
onvermijdelijk. Er zal een discussie ont
staan over de verdeling van zoet water.
Akkoord!
Onlangs heeft het Bestuurlijk Overleg
Krammer-Volkerak (waarin gemeenten,
waterschappen, provincies en het Rijk zijn
vertegenwoordigd) zich unaniem uitge
sproken voor herintroductie van zout
water met enig getij. Als randvoorwaarde
geldt dat het zoetwatervraagstuk opgelost
moet zijn, voordat het zoute water wordt
toegelaten.
Voor meer informatie:
www.volkerakzoommeer.nl
De inhoud van dit artikel is het gezamenlij
ke standpunt van Brabants Landschap,
Brabantse Milieufederatie, Natuur
monumenten, Staatsbosbeheer en de
Zeeuwse Milieufederatie.
Annelies Luteijn is beleidsadviseur Deltawateren bij de
ZMF.
8 WANTIJ April '09
