n prachtig wantij
n Saeftinghe
JSE3IBL/07
BEW. EX.
Peter Maas
Mare Buise kent Het Verdronken Land van Saeftinghe als
bijna geen ander. Zijn herinneringen gaan inmiddels 40
jaar terug. Dat is in een dynamisch gebied als dit lang
genoeg om veranderingen te zien. Hij is een gewaardeerd
vogelonderzoeker met diverse publicaties op zijn naam.
Mare Buise verdient de kost
als kapitein op de grote han
delsvaart. Hij heeft alle hoe-
m ken van de wereld gezien,
iól: de Westerschelde. We lopen nu dwars
loor Saeftinghe. Want ik wil het getij
rei, de dynamiek ervaren, het unieke
art het gebied beleven. Vanaf
mahaven nemen we de Rijksdam, ooit
iangelegd in de jaren dertig van de vorige
I iw. Dan steken we een grote geul, de
Jskelder, over. Aan de horizon schittert
Westerschelde. De afstanden bedriegen
lier. Er is weinig houvast om je positie te
te talen. Oceaanreuzen varen vlak langs,
ar moeten nog de gevaarlijke bocht
het Nauw van Bath nemen. Ze draai-
eerst naar het noorden om vervolgens
stuurboord af te buigen naar de grote
ïavens van Antwerpen.
itiek geultje
Jet is een stevige tocht tot aan de laag-
terlijn. Héél eventjes kunnen we zitten
een groot brok veen dat hier uit de
dergrond is losgeslagen. Mare kijkt op
dj i horloge, kijkt naar het water, loert
lar de golven en voelt de wind. Geen
ij 1 meer, we moeten terug anders raken
ingesloten door het water. Het wordt
$ii spel met het getij. We moeten op tijd
:éug zijn bij een kritiek geultje. Als we
laar eenmaal over zijn, dan kan de riem
:jj af en zetten we ons neer op de hoge
verwal langs de kreek. We zitten dan
idden in Saeftinghe. Laat de vloed maar
men.
|>n en maan
Bór ons ligt de uitgestrekte vlakte van
le Ijskelder en we hebben zicht op de le
latte Plaat. De zon staat strak in de rug.
Bergeenden, scholeksters en grauwe gan
zen laten hun mooiste kleuren zien. Tijd
nu om uitleg te vragen over hoe het alle
maal in elkaar zit, dat getij, die dyna
miek. Het heeft allemaal te maken met
zwaartekrachten. Zowel de maan als de
zon oefenen een kracht uit op de aarde
die zich het meest laat gevoelen in het
water. De rol van de maan is daarbij ver
uit het sterkst. Dat de hemellichamen
draaiende bewegingen rond elkaar maken
die een verre van ideale cirkel beschrij
ven, veroorzaakt dat het getij een grote
regelmaat kent, maar wel met allerlei
kleine en grote verschillen. Twee maal per
dag vloed, twee maal per dag eb. Maar
wist je dat iedere dag één hoge vloed en
één lage vloed kent? Twee keer per maand
springtij en wist je dat het springtij ook
altijd gepaard gaat met een extra lage eb?
Nog zo'n weetje: het springtij dat het
dichtst bij 21 maart valt, is altijd het
hoogste tij van het jaar. Dat is handige
kennis voor de vogelaars die pas na die
datum broedvogelkarteringen uitvoeren.
Dat hoge springtij kan immers al heel wat
nesten hebben weggespoeld.
Lui tij
Ik maak continu foto's om de loop van
het getij te volgen. Het is een erg lui tij
vandaag, maar zoals altijd verraderlijk.
Vanuit kleine stroompjes die nog door de
Ijskelder gaan, zien we nog altijd het
water uit het schor wegtrekken. Je zou
kunnen zeggen dat het rechts van ons
nog eb is. Maar links van ons komt de
vloed op. We houden de stroomrichting
van het water in de gaten. Laat je niet
misleiden door de kleine golfjes. Die wor
den aangewakkerd door de wind en heb
ben weinig met de stroomrichting te
maken. Maar dan komt daar toch ineens
dat kleine vloedgolfje aan: de stroomrich
ting van het water verandert voor onze
ogen. Het geultje wordt breder, het water
komt iedere minuut tien centimeter hoger
te staan. We zien voor onze voeten een
'neer' ontstaan: een kleine tegenstroom
als gevolg van de wrijving die de oever
geeft op de vloedstroom.
Wantij
Niet veel later staat de Ijskelder tot aan
de rand toe vol met water. Het peil komt
vandaag tot 2.78 meter +NAP. Afgelopen
dinsdag was het meer dan een halve
meter lager. Mare neemt een kaartje bij
de hand om te laten zien hoe al die
stroompjes elkaar beïnvloeden. Elkaar
soms versterken, soms verzwakken. Hij
legt uit hoe het zit met de vloedschaar en
de ebstroom. Kennelijk heeft het water
zijn voorkeuren, afhankelijk van of het
Gids Mare Buise.
Foto: Peter Maas
3 WANTIJ Juli '09
