De natuur van..-
Goeree-Overflakkee
De Kwade Hoek
Een grootschalig agrarisch polderlandschap dat meer aan
Zeeland doet denken dan aan het randstedelijke Zuid-
Holland. Ook qua ontstaan is het een 'Zeeuws' verhaal.
Randen
Haringvliet
Excursies
Vroeger liep ik hier illegaal, want ik was geen lid van
Natuurmonumenten. Nu kan ik gerust rondstappen
door de Kwade Hoek. Ik volg de groene route.
Natuurmonumenten is gastvrij, heeft bankjes weggezet,
routes gemarkeerd en informatiepanelen geplaatst.
Iets meer dan 4 kilometer heb ik voor de boeg. In mijn
tempo (regelmatig speuren in de flora, aantekeningen
maken, foto's schieten) moet dat binnen twee uur toch
wel kunnen?
Duinen van G
de voorloper
Binnen twee uur ben ik terug
aan het beginpunt. Ik kijk nog
wat op de overzichtskaart. Dan
pas realiseer ik me hoe groot
het gebied is en hoe weinig ik
nog maar gezien heb.
Doornig
Strand
De naam Kwade Hoek
Winterpostelein
Foto Peter Maas.
Slikken van Flakkee.
Foto Peter Maas.
Dynamiek van
de duinen op
Goeree.
Inpolderingen en stormvloeden, waarvan de
laatste in 1953 het eiland genadeloos trof,
gevolgd door herinrichtingen en rationele
ruilverkavelingen. Toch is het waarschijn
lijk juist doordat de Rotterdamse havens zo
dichtbij gelegen zijn, dat het eiland zijn oor
spronkelijk karakter goeddeels behouden
heeft. In Rijnmond wordt de bedrijvigheid
geconcentreerd. Goeree mag in zijn handjes
wrijven. Je kunt er nog altijd goed wonen en
recreëren.
De recreant (en zeker de natuurliefhebber)
zal vooral de randen van Goeree opzoeken.
Als je vanuit het zuidwesten komt, is de
Brouwersdam een toplocatie voor iedereen
die iets heeft met zon, zand, wind of golf
slag. Vogelkijkers turen naar langstrekkende
stormvogels, Jan van Genten of dobberende
parelduikers en zee-eenden. Eenmaal op
Goeree zit je meteen in het gebied van de
West-, Middel- of Oostduinen met ten noor
den daarvan nog een natuurgebied van al
lure: de Kwade Hoek. Naar het noorden toe
neemt de diversiteit toe, zoals mooi be
schreven is door Anton van Haperen in zijn
recente boek: 'Een wereld van verschil'. De
Westduinen zijn toegankelijk met een ex
cursie. Je ziet er grote zendmasten en hoge
afrasteringen. Het zal wel wat met militairen
zijn, de NAVO of zoiets. Er schijnen bijzonde
re planten te groeien als vlozegge, gelobde
maanvaren, voorjaarszegge, knopbies en
draadklaver.
De noordkant van Goeree wordt begrensd
door het Haringvliet, in 1970 ingedamd en
sindsdien verzoet. Het is daardoor ecolo
gisch gezien een totaal ander gebied dan
de Grevelingen in het zuiden. Dat is een
jaar later ingedamd en sindsdien zout ge
bleven. Het verschil wordt veroorzaakt door
de aanvoer van zoet water via Maas en Rijn.
In beide gebieden is het oorspronkelijk getij
verdwenen. De gorzen langs het Haringvliet
zien er heel anders uit dan de hoogdynami-
sche Zeeuwse schorren en slikken.
Zo ook de Slikken van Flakkee. Een uitge
strekt voormalig slikken- en schorrengebied
langs de zuidrand van Goeree-Overflakke.
Er grazen grote groepen paarden en Heek-
runderen al was het de Serengeti zelf.
Peter Maas is lid van
de Wantijredactie.
In de duinen van Goeree:
www.natuurmonumenten.nl/agenda.
Over de Slikken van Flakkee:
www.staatsbosbeheer.nl/activiteiten.
Activiteiten natuurbeschermingsvereni
ging: www.nlgo.nl/activiteiten.
6 J wantij juli 2010
KWAOt MOlf
'HAVlFfV
rn Peter Maas
Foto Peter Maas.
Kwado Hoek
Toegang Van iornopg,
Vrij wandelen op dc a
De Kwade Hoek vormt de meest noordelijk
punt van Goeree-Overflakkee. Aan de hori
zon zie je de contouren van de Maasvlakte.
Er worden grote hoeveelheden specie op
gespoten om opnieuw een gigantisch indus
triegebied te realiseren. Gelukkig kun je in
de Kwade Hoek makkelijk wegdwalen ach
ter de duinen, in de duinvalleien of tussen
het struweel.
Vandaag is het een echt zomerse dag in het
voorjaar. Melkkruid wijst op de aanwezig
heid van de kust. Even later ook zeerus,
zilte rus, zilte zegge, selderij en heemst. Ik
blijf netjes op de paden en weet dat dus
de meest bijzondere stukjes van het gebied
waarschijnlijk wel voor mij verborgen zul
len blijven. Dat komt dan later wel een keer,
wanneer het gebied onder leiding van een
gids bezocht kan worden.
Er is recent een nieuw pad geforceerd,
dwars door het doornige duinstruweel.
Braamsluiper voelt er zich thuis, maar ook
kneu, tuinfluiter, sprinkhaanzanger en nach
tegaal. Op laaggelegen stukken komt het
water aan de oppervlakte. Dit is meer het
gebied voor kluut en scholekster en in het
riet cetti's zanger. Naast het pad groeien
grote en kleine ratelaar, rietorchis en krui
pend stalkruid. Er vliegen wat icarusblauw-
tjes en hooibeestjes.
Gedeelten van het Noordzeestrand zijn tij
delijk afgesloten voor het publiek en dat is
toch wel heel bijzonder. Er is immers genoeg
ruimte hier voor alles en iedereen. Dus krij
gen strand- en bontbekplevier, visdief en
dwergstern een stuk strand met de moge
lijkheid om rustig te broeden.
Peter Maas is lid van
de Wantijredactie.
Kwade Hoek is een dynamisch
getijdengebied. Het werd vroe-
ger'de kwaaien hoek' genoemd
vanwege de verraderlijke stro
ming en zandbanken voor de
kust. Vele schepen zijn hier op
vastgelopen. Vroeger waren de
schippers blij als ze de 'kwaaie
hoek' voorbij waren. Verderop
bevond zich dan de 'goede
rede' waar ze veilig aan konden
meren. Dat is de plaats Goede
reede geworden.
wantij juli 2010 (f 7
