Central Park
Literatuur
1 Kahn, P. H., Severson, R. L., Ruckert, J. H. (2009). The human relation with nature and technological nature.
Current Directions in Psychological Science, 18(1), 37-42.
2 Van den Berg, A. E. (2013). Waarom wij natuur nodig hebben: Factsheet Natuur Gezondheid. Amsterdam: IVN.
3 Bowler, D., Buyung-Ali, L., Knight, T., Pullin, A. (2010). A systematic review of evidence for the added benefits
to health of exposure to natural environments. BMC Public Health, 10(1), 456.
4 Van den Berg, A. E., Custers, M. H. G. (2007). Natuur, stress en Cortisol: Experimenteel onderzoek naar
de invloed van tuinieren en activiteiten in groenkamers op het fysiologisch, affectief en cognitief herstel van
stress. Rapport 1629. Wageningen: Alterra.
5 Maas, J., Verheij, R. A., de Vries, S., Spreeuwenberg, P., Schellevis, F. G., Groenewegen, P. P. (2009). Morbidity
is related to a green living environment. Journal of Epidemiology and Community Health, 63(12), 967-973.
6 Mitchell, R., Popham, F. (2008). Effect of exposure to natural environment on health inequalities: An obser
vational population study. The Lancet, 372, 1655 -1660.
7 Coombes, E., Jones, A. P., Hillsdon, M. (2010). The relationship of physical activity and overweight to objec
tively measured green space accessibility and use. Social Science and Medicine, 70(6), 816-822.
8 Gurian, M. (1999). The good son: Shaping the moral development of our boys and young men. New York:
Penguin.
9 Louv, R. (2008). Last child in the woods: Saving our children from nature deficit disorder. Chapel Hill: Algonquin
Press.
10 Tidball, K. G. (2012). Urgent biophilia: Human-nature interactions and biological attractions in disaster resili
ence. Ecology Society, 17(2).
11 Van Koppen, C. S. A. (2002). Echte natuur: Een sociaaltheoretisch onderzoek naar natuurwaardering en
natuurbescherming in de moderne samenleving. Wageningen University, Wageningen.
12 Wesselius, J., Van den Berg, A. E. (2014). Ontstressen in de virtuele natuur: Samenvatting van onder
zoek naar de effecten van een ontspanningsoefening in virtuele omgevingen op het herstel van stress:
www.natuurvoormensen.nl.
13 Wills, J. (2002). Digital dinosaurs and artificial life: Exploring the culture of nature in computer and video
games. Cultural Values, 6(A), 395-417.
14 Van den Berg, A. E., De Hek, E. (2009). Groene kansen voor de jeugd: Stand van zaken onderzoek jeugd,
natuur, gezondheid. Wageningen: Alterra.
Prof. Dr. A. E. van den Berg is bijzonder hoogleraar Beleving en waardering van natuur en landschap aan de
Rijksuniversiteit Groningen.
Aanplant van een buurttuin in Biervliet
herscheppen en daardoor de band tussen
mens en natuur te herstellen. Maar stel
dat door de expansiedrift van de mega-
cities op termijn alle grote groene gebie
den zoals Zeeland worden opgeslokt. Dan
krijgen we die gebieden misschien wel
nooit meer terug, en zijn de mogelijkhe
den om natuur te maken beperkt tot het
planten van een boom of het aanleggen
van een daktuin. Wat als die paar bomen
of daktuinen niet voldoende blijken om
een band met de natuur op te bouwen?
Zolang we niet zeker weten hoeveel
natuur er precies over moet blijven om
een onomkeerbare vervreemding tus
sen mens en natuur, met alle mogelijke
gevolgen van dien, te voorkomen lijkt het
me een 'no regret' optie om extra in te
zetten op de wettelijke bescherming van
natuurlijke gebieden die we met zijn allen
bijzonder vinden. Door een stuk natuur,
water of landschap bijvoorbeeld de sta
tus van 'rijksnatuurmonument' (zoals
voorgesteld door Pieter van Vollenhoven,
voorzitter van het Nationaal Groenfonds)
of 'nationaal erfgoed' (zoals voorgesteld
door Guido van Woerkom, directeur van
de ANWB) te geven, wordt duidelijk dat
het behoud van dit gebied gezien moet
worden als een zaak van nationaal belang.
Op deze manier kunnen we de kans ver
groten dat toekomstige generaties zo lang
mogelijk om deze gebieden heen blijven
bouwen, net als bij het Central Park in
New York, en niet alles maar straffeloos
kunnen volbouwen, zoals nu gebeurt in
de megacities in China en andere opko
mende economieën. Hierdoor blijft er,
hoe vervreemd we ook met zijn allen zul
len raken, altijd tenminste de mogelijk
heid bestaan voor ommekeer en herstel
van de bijzondere en waardevolle band
tussen mens en natuur.
wantij april 2014 9
