Eten en
gegeten worden
Over de kringlopen in de natuur kunnen we kort
zijn, het is eten en gegeten worden. Daar komt
geen menselijke economie bij kijken, het is een
ogenschijnlijk primitieve strijd om het bestaan
onder planten, dieren en andere organismen.
Stikstof
Brandnetel
r mM
brand netel mot.
brand netel mot.
(f^Oto: Harry Raad)
Grote brandnetel. (Foto: Harry Raad)
Harry Raad
De kringloop speelt zich in allerlei varian
ten af, van het diepste in de wereldzeeën
tot het topje van de hoogste berg. In een
mensenleven aanschouwen we dat als
een natuur in balans, we zien het niet ver
anderen. Of eerder, we dachten lang dat
het niet veranderde. Het is naast de kring
loop van de wezens in de natuur, die eten
en gegeten worden, ook de kringloop van
de elementen, door ons verwoord als die
van stikstof, koolstof etc. Heel natuurlijk,
en soms ook niet: giftige stoffen gaan ook
in een kringloop mee. DDT is daarvan een
berucht oud voorbeeld. Nu zijn het stof
fen met veelal onuitspreekbare namen.
De kwaliteitsbewakers van bodem, water,
lucht en voedsel hebben hun specifieke,
bonte variatie aan verhalen. Stikstof is al
een tijdje de kwaaie pier: er is teveel stik
stof! Dan gaat het over stikstofverbindin
gen die uitgestoten worden door verkeer
en bio-industrie. De natuur reageerde
daarop, allerlei begroeiingen van duin,
bos en hei maakten een omslag naar een
soortenarme natuur. In het biologentaal-
tje ontwikkelde zich de 'ver'-reeks: ver-
bossing, -mossing, -grassing enzovoorts.
De brandnetel is een ultiem voorbeeld
van 'verstikstoffing', ook wel eutrofiëring.
Daar waar deze plant groeit is veel stikstof
aanwezig; voedselrijk bos is zijn natuurlijke
standplaats. De uitstoot van stikstof heeft
veel nieuw 'brandnetelbos' gebracht. Als
cultuurvolger is hij verder alom aanwezig
op plekken die door menselijk handelen
verstoord, lees: bemest, zijn. Brandnetel
lijkt daarmee voor velen nog meer een rot
plant, maar is niet schuldig aan de inva
sie. De plant is voor de natuur overigens
onmisbaar omdat veel soorten, neem
vlinders, ervan afhankelijk zijn.
Zoek in Zeeland de 'ver'-reeks in het bui
tengebied. Ontdek de dominantie van
soorten als een belangrijke reactie op
de gewijzigde input van voedingsstof
fen in onze natuur. De economie van de
oorspronkelijke natuur is er verstoord,
ondertussen gaan de kringlopen er rustig
door in gewijzigde vorm. En dat vinden
wij dan erg?
O Harry Raad is actief in de KNNV
afdeling Bevelanden.
18 wantij maart 2015
