Spel
Orchidee
Natura 2000
Grevelingen
verschillende gebieden in de omgeving.
Ze kunnen uitwijken naar de Hoge Platen
in de Westerschelde, naar Zeebrugge of
naar de Slijkplaat in het Haringvliet. Pas
aan het begin van het broedseizoen wordt
de keuze gemaakt. Dat maakt het voor het
beheer wel eens lastig, want wat kun je
nu doen om het de vogels naar de zin te
maken? Het is een spel van subtiel aanstu
ren van het waterpeil bijvoorbeeld. Iets
laten zakken aan het begin van het broed
seizoen zodat de broedlocaties droog
komen te liggen. Op de wat hoger gele
gen delen is het zaak om de natuurlijke
begroeiing in toom te houden. Soms de
ruige vegetatie maaien, soms wat afplag-
gen zelfs of bestrooien met schelpen. En
dan is het afwachten. Het broedsucces dat
de vogels in dat jaar bereiken, wordt dan
in hoge mate bepaald door het weer, vis-
aanbod voor de kust en vooral predatie in
de kolonie door slechtvalk, havik, zwarte
kraai, bruine rat, vos of zwartkopmeeuw.
Harlekijn.
(Foto: Peter Maas)
gemaakt doordat kennelijk de omstandig
heden voor deze soorten ideaal zijn.
Na de aanleg van de Brouwersdam nam
de dynamiek in de Grevelingen af. Er
was immers geen getij meer. En hoewel
het water zelf zout is gebleven, vindt er
sindsdien wel een ontzilting plaats op de
hoger gelegen delen, met name op de
zandplaten. En ook dan is het voor Staats
bosbeheer weer een subtiel spel van
sturen en beheren. Er is begrazing nodig
om de vegetatie open en laag te houden.
Maar er mag ook weer niet te intensief
gegraasd worden: koeien en paarden lus
ten namelijk ook wel een orchideetje op
z'n tijd. Sommige kwetsbare plekken wor
den daarom tijdelijk uitgerasterd. Eerst
even de orchideeën tot bloei en zaadzet
ting laten komen. Het is van belang om
deze groeiplaatsen, waarvan een aantal
de belangrijkste zijn in Nederland, zo niet
in heel Europa, op peil te houden.
Peter Maas is lid van de
Wantijredactie.
Groenknolorchis.
(Foto: William van de Hulle)
lende soorten die allemaal een wettelijk
beschermde status hebben via de Flora-
en faunawet. De groenknolorchis wordt
ook genoemd in de Habitatrichtlijn en
heeft een nog zwaardere bescherming. Op
de Veermansplaat groeit op dit moment
ongeveer 75% van de totale Nederlandse
populatie. Twee glanzig lichtgroene blaad
jes met vier tot acht groenig-bleekgele
bloemen, meer is het niet. Sinds 1990
komt deze onopvallende plant voor in het
gebied en heeft zich gestaag uitgebreid. In
2014 werden er ongeveer 40.000 geteld.
Voor zo mogelijk nog meer spektakel zorgt
de herfstschroeforchis op de Hompelvoet.
Enkele honderden exemplaren werden
gevonden in 2004. De aantallen namen
sindsdien explosief toe tot zo'n 20.000 in
2014. Anders dan de meeste orchideeën
bloeit deze soort pas laat in de zomer. De
bloeiwijze bestaat uit een smalle aar met
kleine vuilwitte bloempjes. Deze staan in
één rij die een schroeflijn beschrijft. Een
derde bijzondere soort voor de Greve
lingen is de harlekijn die sinds 1993 met
enkele planten aanwezig is. In 2014 zijn
maar liefst 35.000 planten geteld. Deze
spectaculaire aantallen worden mogelijk
Wat dat betreft heeft de orchidee het
wat makkelijker. Het gaat om verschil-
Oppervlakte: 13.872 ha.
Enige doelsoorten: noordse woelmuis, groenknolorchis, kluut, bontbek- en
strandplevier, grote stern en dwergstern, fuut, geoorde fuut, lepelaar, brandgans,
wilde eend en steenloper.
wantij juni 2015 (15
