ervaren als onderdeel
van je dagelijkse gang
Het is belangrijk de
grote run
Dynamiek en verandering
Niet wachten op de ramp
Over de grenzen
ia ai
over belangenbehartiging in plaats van
over ontwikkeling. Er is heel veel lokaal
werk te doen, maar alle grote opgaven
overschrijden de lokale werkelijkheid,
terwijl die er natuurlijk wel een relatie
mee aan moet gaan. En dat vraagt om een
meebewegende houding van alle partijen.
Voorbij sectoraliteit.
Aan de Delta werken kost dus extra
moeite, extra energie, omdat je altijd
grensoverschrijdend moet denken en
werken. En het gaat voortdurend over
dynamiek en verandering. We weten
wel dat alles voortdurend verandert,
weliswaar op verschillende tijdschalen in
verschillende heftigheid ook door
onachtzaamheid, zoals we weten van
waterstaatsingenieur Van Veen, die al ver
voor 1953 waarschuwde dat het niet goed
zou gaan. En soms gebeurt dat ook nog
moedwillig, het bombardement op
Middelburg in 1940 en de inundatie van
Walcheren in '44. Door ruilverkaveling
voor en na de overstromingen. Welk
landschap moeten we waarderen? Of kijk
naar Goeree-Overflakkee. Het eiland van
nu met daarin goed zichtbaar de oude
eilanden en aan de oude oevers daarvan
de havenplaatsen die later hun relatie met
de zee verloren hebben. En suggesties
voor Energy Island Goeree-Overflakkee.
Ik kom daar later nog op terug.
Zo komen we dicht bij de naamgever van
deze tweejaarlijkse lezingen reeks: Thijs
Kramer. Ik heb Thijs (die is verongelukt in
augustus 2006) niet persoonlijk gekend.
Ik werd in 2008 programmadirecteur voor
de operationalisering van 'de Kracht van
de Delta', een document waar Kramer
mede verantwoordelijk voor was (in
opdracht van de Deltaraad, jammer dat
dat woord niet meer bestaat) en vervol
gens werd ik programmadirecteur
Zuidwestelijke Delta en uiteindelijk deel
van het Nationaal Deltaprogramma
o.l.v. Wim Kuijken, de Deltacommissaris.
Dat programma werd gestart na de film
van Al Gore, 'The inconvenient truth',
en de daarop ingestelde commissie onder
leiding van Cees Veerman die een nieuw
Deltaprogramma voorstelde. De kern van
de uitkomst was: laten we niet wachten op
de ramp, maar maatregelen nemen om
die te voorkomen. Dat is echt uniek in de
wereld. Er speelden en spelen hier in de
Delta een aantal heel grote vraagstukken,
zoals verzilting, de relatie met Vlaanderen
en Antwerpen, de vraag naar natuurlijk
heid van de delta, en dieper, de gevolgen
van de Deltawerken waar we van grote
delen van het estuarium aquaria
hebben gemaakt.
Wat trof ik aan? Een werkwijze om over
grenzen heen te verbinden en verbanden
te leggen en eigenaarschap te creëren,
ook door er zelf in te gaan staan. Daar zijn
mede dankzij Kramer grote dingen uit
voort gekomen zoals: het natuurontwikke
lingsplan Tureluur, al uit 1991, of Kust in
Kleuren over West-Zeeuws-Vlaanderen uit
1998, een uniek samenwerkingsverband
tussen natuurbeweging en recreatie, beide
8 wantij mei 2018
