O Peter Louwerse
Westerscheldeslib
Toeval
2 meter stijging in de komende honderd
jaar worden steeds realistischer. Bij het
NIOZ bestudeert een specifieke onder
zoekgroep de zeespiegelverandering. Het
is een lastige materie, waarbij o.a. het
afsmelten van het ijs op de poolkappen
een grote rol speelt. 'Het water staat nu
in een hoek tegen de poolkappen aan. Bij
het smelten van de ijskap - met name bij
Antarctica - vloeit veel water weg en dat
komt elders terug. Dat gaat om enorme
massa's water.'
Timmermans verwacht dat de status van
een UNESCO Geopark Schelde Delta
zowel kansen als beperkingen kan
bieden. Hij wijst erop dat er in het
Oosterschelde Nationaal Park en in
Natura 2000 gebied nog heel veel
mogelijk is. Zo noemt hij het verdiepen
van de vaargeul in de Westerschelde
begrijpelijk maar het afvoeren van het
slib uit het systeem onverstandig. 'Dat
sediment zouden we wel eens hard in het
Westerscheldesysteem nodig kunnen
hebben om de gevolgen van zeespiegels
tijging te beperken. Als je begrijpt hoe
dingen werken, kun je vooruitkijken. In
het verleden is alles al een keer gebeurd.
Alleen gaat alles nu sneller, maar de
processen blijven hetzelfde. De vraag is
of de snelheid van de natuurlijke
processen in verhouding staat tot de
snelheid van de huidige veranderingen.
Het antwoord is nog onbekend.'
Er blijft nog veel te onderzoeken. 'Maar niet
alles is wetmatig, ook het toeval speelt een
rol,' relativeert Timmermans. 'Met de
Deltawerken hebben we technische
oplossingen bedacht, maar nieuwe
ecologische problemen gecreëerd. Die zijn
we nu gedeeltelijk aan het oplossen. De
Haringvlietsluizen gaan op een kier en er
komt een opening in de Brouwersdam.
Onze uitdaging is om slimme oplossingen
voor de Delta te bedenken. Traditionele
technieken vragen altijd veel onderhoud. Je
moet iets maken wat zichzelf in stand
houdt. Een voorbeeld van een slimme
oplossing is de Zandmotor, waarbij in één
keer veel zand wordt aangebracht in plaats
van steeds kleine beetjes en dit door de
stroming laten verplaatsen. Een ander
voorbeeld is een experiment dat wij samen
met Hogeschool Zeeland en Rijkswaterstaat
doen, waarbij we met 12 grote betonnen
bakken in de Oosterschelde een soort
vooroever creëren.'
'Niet alle oplossingen kunnen wij als
wetenschappers bedenken,' eindigt
Timmermans bescheiden. 'De status van
UNESCO Geopark zal meer
bewustwording en draagvlak brengen.
Het is tijd om zaken zoals zoute
landbouw, zeespiegelstijging en
zandhonger aan te pakken. En vooral
niet bang zijn voor mislukkingen.'
Prof. Dr. Klaas Timmermans is afdelingshoofd van
Estuariene en Delta Systemen van het NIOZ (Koninklijk
Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee)
is lid van de Wantijredactie.
wantij januari 2019 f21
