'De aarde heeft
meer natuur, meer
biodiversiteit
nodig'
Energietransitie
Samenwerken met de natuur
De zonbron van alles. Foto: Jos Willemsen.
governmental Science-Policy Platform on
Biodiversity and Ecosystem Services), een
groep wetenschappers. Zij stelden in
opdracht van de Verenigde Naties een dik
rapport op waarin ze laten zien dat de
afname van de natuur een veel groter
onderwerp is dan alleen de energietransi
tie. Met de energietransitie tackelen we
namelijk niet het echte probleem. Achter
de klimaatverandering gaan namelijk
andere dingen schuil: de afname van de
bossen, de overexploitatie van zee en
bodem en de vervuiling van lucht en water.
De studie laat zien dat duizenden soorten
met uitsterven bedreigd worden, dat wij
de natuur gebruiken in een tempo dat ver
uitstijgt boven het vermogen om zich te
kunnen herstellen en dat het vermogen
van natuur om mensen te voorzien in
voedsel en schoon water, steeds meer
beperkt wordt tot bepaalde regio's op
aarde. In dit rapport van de Verenigde
Naties is bijvoorbeeld uitgerekend dat de
gratis ecosysteemdiensten in de vorm van
schoon water en lucht, in de Verenigde
Staten een waarde hebben van 24 biljoen
dollar per jaar. De bevruchting van
gewassen door bijen alleen al wordt
geschat op 577 miljard dollar. Vreemd
genoeg worden deze cijfers in de gangbare
economie niet meegeteld.
Voor Jacob Van Berkel, lector Duurzame
Energie in de Delta, is er geen andere weg
naar duurzame energie dan zon, wind en
water (zie artikel in deze Wantij). Daarin
heeft hij natuurlijk gelijk: we moeten
stoppen met het gebruik van fossiele
brandstoffen. Maar er is veel meer loos.
De aarde is uit evenwicht en vormt een
ongezonde leefomgeving voor de mens.
De aarde heeft meer natuur, meer
biodiversiteit nodig. Vanuit die context
bezien lijkt het me niet slim om energie
uit de ruimte op te vangen en
transformeren in elektriciteit om dat
vervolgens te gebruiken voor producten
en diensten, terwijl de natuur zelf ook in
staat is om deze energie direct om te
zetten in waardevolle producten en
ecosysteemdiensten. Voorbeelden zijn
waterzuivering, voedsel-, hout- en
medicijnproductie en schone lucht. Zo
werd in New York de drinkwatervoor
ziening beschermd door 1,5 miljard dollar
te investeren in de omliggende
bergbossen in plaats van een nieuwe
zuiveringsinstallatie te bouwen voor 8
miljard dollar.
Het overgrote deel van de opgewekte
elektriciteit wordt gebruikt om de
economie draaiende te houden en
werkgelegenheid te creëren, waarbij veel
producten en diensten niet ten goede
komen aan een schone aarde en aan het
welzijn van de mens. Dit vraagt om een
herziening van ons economisch systeem,
waarbij de nadruk wél komt te liggen op
het realiseren van waardevolle producten
en diensten. Een systeem waar de natuur
niet alleen wordt gezien als een fijn decor
voor de wandeling op zondagmiddag. Een
systeem waarin mensen meer zingeving
ervaren doordat zij bijdragen aan een
groter geheel. Een systeem dat ook
aansluit bij een zichtbare trend waarbij
steeds meer mensen verlangen naar
eenvoud, naar meer verbonden zijn met
de natuur met minder spullen en appara
ten. Er is dus niet alleen een energietransi
tie nodig, maar ook een gedragstransitie
en herwaardering van de natuur.
Voor meer informatie:
www.ipbes.net en www.biodiversiteit.nl
Guido Krijger is lid van de
Wantijredactie.
wantij juni 2019 15
