"r-
Landbouw
Noordzee
Golf- en getijdenenergie
oppervlak vraagt. Toch is er in principe
voldoende ruimte. Zelfs Zeeland met een
betrekkelijk grote energievraag, kan in de
eigen energiebehoefte voorzien. Het
huidige totale provinciale gebruik van
ongeveer 130 PJ (Peta joule) zou met de
huidige stand van de techniek kunnen
worden opgewekt met ongeveer 250-350
km2 aan zonnevelden of met ongeveer
750-1.000 km2 ruimte (inclusief de
bruikbare ruimte tussen de turbines) voor
windturbines. Dat is respectievelijk
ongeveer 10 en 30% van het totale
oppervlak van Zeeland (2.934 km2
waarvan 1.787 km2 land en 1.147 km2
water). Natuurlijk is dit een fors oppervlak.
Door besparing en techniekverbetering zal
het benodigde oppervlak voor duurzame
energie op den duur kleiner worden.'
'Je kunt ook naar de landbouw kijken.
Het huidige areaal van 1.369 km2 betreft
in feite ook een vorm van energiebouw,
maar dan voor de voedselproductie
(grotendeels bedoeld voor export). Als
een deel van de landbouwgrond ingezet
wordt voor de elektriciteitsproductie, zou
Zeeland energieneutraal kunnen zijn.'
Een veelgehoord argument tegen is dat
landbouw voor voedsel gereserveerd
moet worden. Maar als we de voedsel
keten wat efficiënter maken, bijvoorbeeld
door eten van minder vlees te produce
ren, maken we ruimte vrij voor duurzame
energie.'
'Ook het zicht op het water zal
veranderen, zeker de Noordzee. Het
theoretische potentieel voor offshore
windenergie is 1,7 keer het huidig
Nederlandse energiegebruik. Op dit
moment staat op het Nederlandse deel
van de Noordzee 1 GW aan windturbines
opgesteld. In 2030 moet dat uitgebreid
zijn naar het tienvoudige. Het potentieel
van drijvende zonneparken is zelfs nog
groter, bijna 3 keer de huidige energie
vraag van Nederland. Maar de vraag is of
zo'n drijvend oppervlak stabiel kan
worden gehouden, ook onder extreme
weersomstandigheden.'
'Het theoretisch potentieel voor golfener-
gie en getijdenenergie is bescheidener,
maar het voordeel is dat deze energiebron
nen goed voorspelbaar zijn. Op dit moment
doen we onderzoek naar de mogelijkheid
van een getijdencentrale in de Brouwers-
dam en de Grevelingendam. Hier liggen
kansen in de combinatie met een pompge-
maal. Met het stijgen van de zeespiegel,
het extremer worden van de neerslag en
het inklinken van de bodem, wordt het in
de toekomst noodzakelijk om oppervlakte-
water uit de Delta naar buiten, naar de
Noordzee, te pompen. Getijdecentrales die
elektriciteit produceren en overtollig water
naar buiten pompen, zijn twee vliegen in
één klap.'
Van Berkel meent dat de ambitie van de
Provincie en Regionale Energie Strategie
(RES) wel wat hoger kan. 'De Zeeuwse
landbouw en industrie zijn nu geen
onderdeel van Klimaattafels, terwijl juist
daar veel winst is te boeken. Blijkbaar
rekent de Provincie hier wellicht te
gemakkelijk op die landelijke klimaattafels
om de gestelde doelen in het Klimaatak
koord van Parijs te halen.' Bovendien gaat
het in de RES om energie, terwijl het om
CO2 zou moeten gaan, inclusief grondstof-
fengebruik en andere broeikasgassen.
Jacob van Berkel is Lector Duurzame Energie in de Delta
aan de HZ University of Applied Sciences. Daarnaast is
hij ondernemer en adviseur van bedrijven en overheden.
Willem de Weert
is eindredacteur van Wantij.
Zeeuwse gemeenten energieneutraal
De Zeeuwse gemeenten willen in 2040 energieneutraal zijn. Van Berkel zit
regelmatig met gemeenten om de tafel en maakt dan rekensommen. Hoe kan
bijvoorbeeld de gemeente Veere energieneutraal gemaakt worden? 'De eerste
winst is te halen met energiebesparing door isolatie van woningen en
bedrijfsgebouwen, dat is al 20% van de ambitie, 80% moet op een andere
manier gevonden worden. Zonne- en windenergie kunnen de fossiele
elektriciteit volledig vervangen. Daarvoor is dan wel 100% benutting van
zonne-energie op daken nodig, aangevuld met windenergie en zonneweides op
samen 2 - 10% van het land. Technisch zijn er nog wel problemen op te lossen,
zoals hoe transporteer je de energie en vooral ook, hoe sla je die op voor
donkere en windstille perioden?'
60
- jpcrsi- v - i_-- '--v
-V?.- - -
MERIT-order Gemeente VEERE
Wind op 1 land Zoo Ihermie op 0.1 land 100 LW-warmtepompen
HR-glas Zoo-PV bedrijfsdazen Gelijenergie OSK
1600 TJ
Fossiele tlek!-mr
3000 3500
Dakisol. 100 Zon-PV woningen
- VioerisofaUe 2onPV t ,arid
Illustratie: Berekeningen voor energievoorziening gemeente Veere.
1% gotfenergie
wantij juni 2019 7
