De oudste en dikste
bomen van Zeeland
De Manteling
Hier vind je waarschijnlijk de oudste en dikste bomen van heel
Zeeland: de Manteling tussen Oostkapelle en Domburg.
Vragen
Stamomtrek
Mondriaan
Tamme kastanje
Peter Maas
De duinen zorgen voor beschutting tegen
de zeewind. De wat hogere ligging bood
bescherming tegen het zilte water van de
inundatie in 1944-1945. Dat alles maakt
dat hier nog altijd bomen te vinden zijn
die twee eeuwen of misschien wel drie
eeuwen geleden zijn geplant. Staatsbos
beheer beheert het gebied en loopt tegen
verschillende vragen aan. Hoe de
recreatieve druk beheersbaar te houden?
Hoe de oude bomen koesteren maar toch
ruimte vinden voor jonge aanplant? Hoe
om te gaan met vervelende exoten in het
gebied zoals watercrassula, Amerikaanse
vogelkers, rimpelroos of Japanse
duizendknoop? Hoe geef je de bijzondere
stinzenflora zoals bostulp, Oosterse
sterhyacint, dichtersnarcis, stengelloze
sleutelbloem of vingerhelmbloem
voldoende ruimte? Hoe houd je maximaal
water vast in dit gebied zonder het bos te
laten verdrinken? Hoe beheer je dit
gebied als een cultuurhistorisch parkbos,
maar geef je toch ook de ruimte aan de
ontwikkeling van een bosmilieu met
bijbehorende vogels, planten, mossen,
paddenstoelen en dood hout?
Gaat u een keer op pad door het gebied,
neem dan vooral de tijd. Kijk eens rond bij
de 'goudvissenkom'. Hier staan enkele
statige moerascypressen. Ze kleuren in de
herfst prachtig naar goudbruin voordat ze
hun naalden laten vallen. Daar dichtbij
moet je vooral ook uitkijken naar de oude
zomereiken. Sommige eiken hebben een
stamomtrek van meer dan drie meter!
Maar er staan ook eiken tussen die de
vergankelijkheid wel zeer aanschouwelijk
maken. Het kernhout is weggerot, hele
stammen zijn uitgehold, kronen
uitgewaaid en takken uitgescheurd.
Het is duidelijk: deze bomen hebben
letterlijk hun langste tijd gehad. Waar het
kan worden nieuwe bomen aangeplant,
maar heel veel ruimte is hier niet.
Hier loop je door oude buitenplaatsen
met de naam Westhove, Duinbeek of
Berkenbosch. Je vindt er zelfs een
Mondriaan-boom. Het is een oude taxus,
geliefd als klimboom en of het verhaal
helemaal klopt is een tweede, maar men
vertelt dat deze boom ooit model stond
voor de bekende schilder. Dat zou dan in
1912 gebeurd moeten zijn.
Dan verder lopend richting de zee komen
we langs het Beukenlaantje, wellicht het
meest karakteristieke beeld van de
Manteling. De beuken zijn ooit aangeplant
als windscherm tegen het stuivende
duinzand.
Nu zijn het kronkelende sprookjesbos
bomen die al menig fotograaf
inspireerden. Het loont de moeite om van
hieruit even door het duin te lopen en
daarbij te letten op de hoogte van de
bomen, of liever gezegd het ontbreken
daarvan. Door de felle zilte zeewind
worden de kronen geschoren en lukt het
de bomen niet om tot een statige hoogte
uit te groeien. Meer landinwaarts worden
ze wat hoger en dat zorgt bij elkaar voor
een heel karakteristiek beeld van een
zogenaamd geschoren eikenbos.
Dan terug het bos in, richting kasteel
Westhove, even over de Romeinse brug
om daar beslist te stoppen bij een van
mijn absolute favorieten: de tamme
kastanje. Er wordt gefluisterd dat deze
boom misschien wel drie eeuwen oud zou
zijn. Hij staat daar maar alleen op het
open veld, vlak tegen het bruggetje aan.
Maar wat een indrukwekkend stuk leven!
Dat leven zit nu nog vooral aan de
buitenkant, want de centrale stam is
reeds lang geleden voor het grootste deel
door zwammen en schimmels verteerd en
de oorspronkelijke kroon is er reeds lang
geleden uitgewaaid.
Aan alle kanten toont deze boom de wil
om verder te leven. Er zijn jonge, vitale
takken en de bladeren zijn frisgroen.
Eén tip: ga vooral even tegen deze boom
aan staan. Voel die drang om te leven en
voel die enorme tijdsspanne die hierin
opgeslagen ligt.
Peter Maas is boswachter bij
Staatsbosbeheer.
10 wantij oktober 2019
