'Als het leven op aarde lang geleden zo primitief 'begonnen' is en uit dit
primitieve leven zo'n rijke groenblauwe biosfeer is ontstaan, hoe kunnen we
dan van circulaire patronen spreken?' Die vraag stelde Jos Willemsen zich. Het
antwoord was, zegt hij zelf, het meest hoopgevende inzicht dat hij ooit kreeg.
Weeffout
Extreme efficiëntie
Createability
Guido Krijger
'Wanneerje de wereld ziet als een plaats
waar het leven gedurende lange tijd is
uitgedijd en je beseft dat al die organis
men aan de groei van de biosfeer hebben
bijgedragen, dan verandert er in een
mensenhoofd heel erg veel. Dit was heel
anders dan het circulaire gedachtegoed
dat ik mij al die tijd had aangemeten.'
Zit er een weeffout in de kringlooptheo
rie? Jos Willemsen denkt van wel. 'Het
waren vooral ééncelligen die het eerste
leven op een kale aardkorstvertegen-
woordigden. Vervolgens is dit primitieve
leven geëvolueerd en uitgegroeid tot een
rijke biosfeer, tjokvol planten en dieren.
De kale aardkorst kreeg vruchtbare bodem
met dikke humuslagen. Er zijn zelfs grote
voorraden olie, gas en steenkool ontstaan
als een soort restproduct uit deze
voortdurende creaties. Allemaal creaties
die er eerder niet waren. Zijn kringlopen
dan nog circulair te noemen? Dan zou het
leven ook nu nog uit ééncelligen bestaan.'
'Wanneer de condities goed zijn creëert
leven steeds meer leven, en zo steeds
meer voedsel, steeds meer bruikbare
grondstoffen. Erwordt in de biosfeer
steeds meer energie opgehoopt. Leven
kent processen waarin tijdens de
productie geen energie wordt verbruikt,
maarjuist steeds meer energie wordt
gebruikt en zich ophoopt. Een soort
fabriek die producten aflevert en onder
het produceren de brandstoftanks steeds
vollervult. Zo bezien is biodiversiteit in de
eerste plaats een vorm van extreme
efficiëntie.'
Willemsen gebruikt daarom in plaats van
het woord sustainability liever het woord
createability. 'Met duurzaamheid
beschermen we de natuurtegen het
dominante en verwoestende handelen
van de mens. We proberen onze negatieve
ecologische voetafdruk zo klein mogelijk
te houden. Bij createability is er een
samenwerking met andere soorten
planten en dieren. Met als doel een zo
groot mogelijke positieve ecologische
voetafdruk te scheppen. Dat is veel rijker,
veel efficiënter en vooral ook veel leuker.
Zo'n samenwerking geeft ons bestaan een
12) wantij augustus 2020
