Hans Achterhuis:
'Koppel de
financiële staats-
ondersteuning
aan toekomstige
veranderingen
richting
duurzaamheid'
'Toeval bestaat niet' luidt een adagium dat ik graag bij lezingen en
artikelen gebruik. Daar bedoel ik overigens niet iets zwaar filosofisch
mee. Ik wil er vooral mee zeggen dat de thema's die ik aangereikt krijg,
steeds blijken te resoneren met persoonlijke vragen en ervaringen die
mij als maatschappelijk gericht filosoof bezig houden.
Studeerkamer
Arbeiden en werken
'Ik wil begrijpen'
Hans Achterhuis
Dat is zeker het geval met het verzoek
voor een terugblik op de Thijs Kramer
lezing 'Zeeland werkplaats en woning' die
ik in 2012 hield. In het begeleidende
interview in Wantij verklaarde ik dat ik
mijzelf nog één grote opdracht stelde,
waarvoor ik terug moest naar de rust van
mijn studeerkamer. Het ging om het
schrijven van een boek over mijn geliefde
filosofe, Hannah Arendt. Dat kwam er
sindsdien niet van. Ik bleef druk met het
vaak samen met vrienden geven van
lezingen en cursussen die ik soms in
boekteksten uitwerkte. Met Maarten van
Buuren schreef ik 'Erfenis zonder testa
ment' over de Tien Geboden, met Nico
Koning 'De kunst van het vreedzaam
vechten' over de maatschappelijke
omgang met geweld.
Maar toen stuurde het Coronavirus mij
naar mijn studeerkamer. Afgelopen jaar
werkte ik oude aantekeningen over de
relatie van religie en geweld uit in de
studie 'Geloof in geweld'. Wat moest ik
daarna doen, toen het licht aan het einde
van de tunnel dat onze minister-president
beloofde, maar niet ging schijnen? De
vraag van Wantij hielp mij op weg naar
een antwoord. Mijn oude opmerking in
het interview verwees mij naar Arendt,
waar ik eindelijk eens dat boek over moest
gaan schrijven. Ik maak hier graag een
klein begin.
Het denken van Arendt is het afgelopen
decennium alleen maar belangrijker
geworden. Haar kernbegrippen 'arbeiden'
en 'werken' zijn in relatie tot de klimaat
crisis nog steeds uiterst relevant. Wij
organiseren ons steeds meer vast in de bij
arbeiden horende ideeën en praktijken
van economische groei en consumptie.
Juist de Coronacrisis heeft ons met de
neus op onze verslaafdheid gedrukt.
Afkicken bleek zo goed als onmogelijk. De
gigantische financiële ondersteuning van
staatswege is immers vooral gericht op
het in stand houden van ons productie- en
consumptiesysteem. Op zich is dat goed te
begrijpen, maar we zouden die steun ook
kunnen koppelen aan toekomstige
veranderingen in de richting van meer
duurzaamheid.
12 wantij maart 2021
