I H
'De Coronacrisis
leert ons dat je
sommige zaken
niet goed voor
elkaar krijgt
zonder centrale
sturing'
'We hebben de
algehele
teruggang van de
natuur nog niet
gestopt'
Thijs Kramerlezing 2016
Het zilte land. Tussen
weemoed en belofte
Regie
Oesterriffen
Kierbesluit Haringvliet
Roedel wolven
Johan van de Gronden, destijds
directeur van het WWF Nederland,
sprak vijf jaar geleden over de
toenmalige stand van zaken in de
Zeeuwse natuur en schetste wat er
naar zijn mening zou moeten
gebeuren. Zo pleitte hij voor het
terugbrengen van de maatvoering in
de landbouw, visserij en tuinbouw.
Het voeren van regie door het Rijk was een
noodzakelijke maatregel die hij noemde.
'Daar zitten we, denk ik, wel tegenaan. De
Coronacrisis leert ons dat je sommige
zaken nu eenmaal niet goed voor elkaar
kunt krijgen zonder centrale sturing. Ik
hoop en vermoed dat er na de komende
verkiezingen gesproken zal worden over
een aparte bewindspersoon voor de
leefomgeving. Dat er dan een einde komt
aan de versnippering over verschillende
bewindspersonen van zaken die je niet los
van elkaar kunt zien zoals natuur, klimaat
en ruimtelijke ordening.'
Een ander punt dat hij noemde was het
versneld aanleggen van een netwerk van
beschermde natuurgebieden in Noordzee
en Waddenzee. 'We zien hier wel enige
vooruitgang in. Bijvoorbeeld het Noord-
zee-akkoord, dat de afspraken tussen Rijk
en stakeholders over keuzes en beleid
regelt en dat vorig jaar is ingediend bij de
Tweede Kamer.' De Noordzee speelt ook
een belangrijke rol in de voorbeeldprojec
ten die hij in zijn lezing noemde. Zoals het
initiatief van diverse natuurbeschermings
organisaties om de oesterriffen terug te
brengen in de Noordzee. 'Het mooie
daarbij is dat we de veerkracht van de
natuur merkten toen bleek dat zich in de
Noordzee, voor de Grevelingendam,
spontaan een rif met de bijna uitgestorven
platte Zeeuwse oesters had gevormd. Uit
diverse pilots is gebleken dat op aange
legde oesterriffen zich ook larven ontwik
kelen en het rif dus levensvatbaar is. Ook
positief is dat de Tweede Kamer in
december 2020 een motie heeft aangeno-
men om huidige en nieuwe oesterriffen in
de Noordzee te beschermen.'
Mooi noemt Van de Gronden de voort
gang van het door hem in zijn lezing
aangehaalde Kierbesluit Haringvliet.
Hierbij worden sinds 2018 de sluizen naar
de Noordzee regelmatig deels opengezet
om het zoute water binnen te laten.
'Dankzij geld van de Postcodeloterij en
een goede samenwerking tussen natuur-
beschermings- en overheidsorganisaties
ontstaat hier langzaamaan een ander,
meer natuurlijk gebied. Dat gaat lang
zaam. Vijf jaar is in natuurontwikkeling
immers maar een korte periode. In de
ecologie moet je geduld hebben.'
'Deels gaan we de goede kant op,' zegt
Van de Gronden. 'Ik put veel hoop uit de
lokale decentrale initiatieven. Maar als je
bijvoorbeeld kijkt naar de transitie naar
duurzame landbouw, dan is dat nog een
heel proces. Over de stand van de natuur
ben ik nog wel wat somber. We hebben de
algehele teruggang nog niet gestopt. Ik
zou wensen dat er meer vooruitgang was.
Natuurlijk zijn er ook wel lichtpuntjes. Wie
had er bijvoorbeeld in 2016 gedacht dat er
op enkele kilometers afstand van mijn huis
een roedel van acht wolven zou leven?
Soms word je enorm verrast door de
veerkracht van de natuur. We hebben de
natuur hard nodig: om in te wandelen, als
uitlaatklep, als spirituele behoefte.
Afgelopen jaar is dat maar weer gebleken.'
'Het bezoek aan de natuur is door de crisis
met 40 toegenomen. Als er niets meer
kan en mag, dan kun je altijd nog de
natuur in. En daar hebben we, naar nu
blijkt, gewoon te weinig van.'
Bouke Kromhout van der Meer
is lid van de Wantijredactie.
weemoed belofte
Omslag Wantij april 2016.
Johan van de Gronden. Foto: KWF.
