'De discussie over
wisselpolders
langs de
Westerschelde,
in het verlengde
van het denken
van Thijs Kramer,
zit muurvast'
'Durf voor een zo
open mogelijke
Oosterschelde te
kiezen'
Luister naar de stem van het
water
Heeft de overheid de afgelo
pen jaren voldoende ruimte
geboden aan Zeeuwse proef
tuinen?
Oosterschelde
kwam Roompot in Franse handen en in
2020 werd het gekocht door een Ameri
kaanse investeerder, niet automatisch
goed nieuws overigens. Wel goed
landschappelijk nieuws is dat het Grens-
park Saeftinge, als de voortekenen niet
bedriegen, een prachtige aanwinst wordt.
De discussie over wisselpolders langs de
Westerschelde, in het verlengde van het
denken van Thijs Kramer, zit muurvast. Dat
is duidelijk een kwestie van wereldbeeld:
het land dat door de voorvaderen is
gewonnen mag niet worden opgegeven.
Onlangs was ik betrokken bij een project
van het Centrum Beeldende Kunst Zeeland
om, net zoals bij de Kramerlezing,
opnieuw een eeuw voor Zeeland vooruit
te kijken. De resultaten zijn vier scenario's
die allen gebaseerd zijn op verschillend
wereldbeelden. ZMf was een van de
partijen die input leverde. Binnenkort zijn
deze scenario's bij CBK te bewonderen. Ze
laten heel verschillende visies op de
toekomst van Zeeland zien.'
Historicus, publicist, geboren Zeeuw en
wandelaar Steven van Schuppen voerde
als derde spreker het begrip 'Zivilcourage'
op: een levenshouding waarin ruimte is
voor het offer, het vieren van de terug
tocht, bijvoorbeeld tegenover de macht
van het water. Van Schuppen pleitte voor
Zeeuwse proeftuinen waarbij tot dan toe
ongewone oplossingen voor de kustverde
diging worden uitgeprobeerd. Als
voorbeeld noemde hij in plaats van het
verder verhogen van de dijken, het ruimte
bieden aan een geleidelijke overgang van
zee naar land. In die ruimte zag hij plaats
voor zilte landbouw, recreatie en wonin
gen op palen en terpen.
Van Schuppen: 'Proeftuinen? Er zijn de
afgelopen jaren heus wel wat proeftuinen
van de grond gekomen, de ene geslaagder
dan de andere. Maar inmiddels zijn we
mijn inziens het stadium van het speel
kwartier ruimschoots voorbij. Het water
komt eerder, verder en hoger dan we in
2008 dachten. Het wordt daarom de
hoogste tijd om nu al voor te sorteren op
mogelijke ontwikkelingen na 2050. Want
ruimtelijke ordening kent een plannings
horizon van zo'n drie kwart eeuw. En om
te voorkomen dat proeftuinen 'troetelinci
denten' blijven, waarvoor ik veertien jaar
geleden ook al waarschuwde, moeten we
tegelijk ook op een hoger schaalniveau
gaan opereren.'
'Laat ik dit nader toelichten aan de hand
van de casus Oosterschelde. Met de
nieuwe prognoses van de zeespiegelstij
ging wordt het steeds duidelijker dat de
huidige stormvloedkering bij lange na niet
berekend is op de bij de bouw beoogde
levensduur van tweehonderd jaar. Hier
zou ik niet kiezen voor een volgende
tussenoplossing, maar nu al voor een zo
open mogelijke Oosterschelde. Dat zou
pas getuigen van een echt consequente
visie voor de lange termijn. Een visie met
vergaande ruimtelijke consequenties op
het hogere schaalniveau van de hele
zuidwestelijke Delta. De Maeslantkering in
de Nieuwe Waterweg heeft evenmin het
eeuwige leven. Wie durft hier de meest
radicale terugtrekoptie in al zijn conse
quenties te doordenken? Een optie waarin
dynamiek van het water leidend is en de
stedelijke occupatie volgend.'
Willem de Weert is
eindredacteur van Wantij.
8 wantij maart 2021
