water, het zoutgehalte, de windsnelheid - alle
maal zaken die invloed hebben op de meetge
gevens. Onderhand drinken we snel een kop
koffie, want juiste tijd en plaats om daadwer
kelijk te gaan peilen zijn bijna bereikt.
Stil aan boord
Het meten van de diepte gebeurt met een
schrijvend echolood! Voor dat doel zit onder
de boot de transducer met de apparatuur, die
geluidsgolven naar de bodem zendt en na
weerkaatsing van de bodem het geluid weer
opvangt. De tijd dat het geluid onderweg is,
bepaalt de diepte. De echogrammen van de
gemeten raaien komen op een rol papier.
Bovendien worden de gegevens samen met de
plaatsbepalingsgegevens digitaal opgeslagen
in Masterchart. Aren: 'Sinds een paar jaar wer
ken we met dit nieuwe computerprogramma.
De schipper kan hiermee op zijn monitor de
ligging van de meetraai en de positie van de
boot zien, terwijl mijn beeldscherm het profiel
van de bodem weergeeft.' Besloten wordt de
moeilijkste raaien, die in het verlengde van de
paalhoofden liggen, eerst te doen, nu de kop
pen nog net te zien zijn. Anton manoeuvreert
het schip in goede positie aan het begin van
de meetraai en schakelt de automatische
piloot in. Aren zet de peilapparatuur aan: het
peilen kan beginnen. Het schip vaart met een
behoorlijke vaart recht op de palen af. Op de
monitor van de hydrograaf komt het huidige
bodemprofiel over dat van vorig jaar te staan.
Grote veranderingen zou je dan al kunnen
zien. Pal voor de paalhoofden, schakelt de
schipper over op handmatige besturing en
wendt het schip bliksemsnel. 'Het is de kunst
om zo ver mogelijk te komen en toch niet vast
te lopen', roept hij, terwijl hij koers zet naar
de volgende meetraai. Inmiddels is de wind
aangewakkerd tot kracht vijf en gutst het
water over het dek. Het schip stampt behoor
lijk. Het is stil aan boord: de schipper heeft alle
aandacht nodig voor de besturing van het
schip, de hydrograaf schakelt de peilappara
tuur in en uit en volgt geconcentreerd de gra
fieken die het echolood produceert.
Opmerkelijke veranderingen in de zeebodem
zijn er op het eerste gezicht niet. Raai na raai
varen we af. Eten doen we tussen de bedrijven
door. 'Torpedonet', roept Aren. Eén woord is
genoeg: Anton reageert onmiddellijk en
neemt gas terug. Op de kaart staat aangege
ven dat in dit ondiepe deel nog overblijfselen
uit de Tweede Wereldoorlog op de zeebodem
liggen.
Vlaggen
Tegen vier uur is het weer te slecht geworden
en besluiten we te stoppen. We zijn goed
opgeschoten. Onder de indruk van de syste
matische en accurate manier van werken,
vraag ik me af hoe ze het vroeger zonder al
die apparatuur klaarspeelden. Anton: 'Vroeger
had je ook nog twee man op de wal nodig.
Die zetten dan vlaggen op de meetpalen,
waar je in rechte lijn op af moest varen. We
konden natuurlijk per dag veel minder doen,
want te voet verplaatsten ze die vlaggen
steeds naar het volgende punt. Moeilijk te
zien waren ze ook, wanneer het 's zomers
druk op het strand was!' Op de terugweg mag
ik even achter het stuurwiel. Geen kunst, het
schip vaart zichzelf. Door de harde wind
stampt het behoorlijk. Brekende golven stui
ven over het dek. Hoewel de schipper ont
spannen naast me staat, verliest hij de omge
ving geen seconde uit het oog. Schipper en
hydrograaf houden van hun werk, hoewel het
inspannend en onregelmatig is. Ze vinden het
wel eens jammer, dat veel mensen niet weten
dat hun werk essentieel is voor de veiligheid
van het land. 'We horen wel eens opmerkin
gen in de trant van "Mooi baantje, lekker een
beetje varen, zou ik ook wel willen...'", zegt
Aren. 'Op een mooie zomerdag zijn er zeker
zulke momenten, maar meestal is het ervoor
zorgen dat je je voorgenomen schema afwerkt
- ook als het nat, koud en guur is.' Contact
met collega's mist vooral de schipper, die als er
niet gevaren kan worden, alleen werkt.
Wat er verder met de resultaten gebeurt?
Aren: 'Dat is een apart verhaal. In het kort
komt het hierop neer, dat op kantoor de getij-
dencorrecties worden ingebracht, de valse
echo's eruit gehaald worden en een vergelij
king plaatsvindt met de schone data van vorig
jaar. Dat doet het derde lid van ons team,
Sandra Schipper. Zij draagt ook zorg voor het
Masterchart-databestand en het Zeekoe-data-
bestand. Ik verwerk de gevalideerde data tot
grafische gegevens'.
Kraakhelder
Terwijl we richting sluis Vlissingen varen,
meldt Anton ons af bij de kustwacht. Het
heeft iets gezelligs, die conversatie op de
marifoon tussen de diverse schepen als achter
grondgeluid, De loodsboot geeft door waar
hij heen gaat. In de haven neemt Aren, die in
geval van nood het schip ook naar huis kan
varen, even de besturing over en spoelt de
schipper het dek van de Meermin schoon, die
overigens tot in de machinekamer kraakhelder
en glanzend geschilderd is in de huiskleuren.
Het is zes uur als we afmeren. Schipper en
hydrograaf keren huiswaarts naar Zierikzee
met de afspraak morgen het stuk Zeeuws-
Vlaamse kust af te maken.
Schipper Anton Berrevoets (links) achter zijn
instrumentarium.
oktober 1997
7
waterwerker