Archivaris of
informatie
manager?
Beroep onder de loep (VII): de archivaris
door Hannie Kool
Smit is de archivaris van waterschap Zeeuwse Eilanden. Samen met archief -
medewerker Daniël Obbink beheert en verzorgt hij het rijke en kostbare oude
archiefmateriaal van eeuwen her. Wat doet hij nu precies, waarom en wat is
er zo bijzonder aan dit werk? Een gesprek met een Pietje Precies.
archieven van de calamiteuze polders met de
aparte organisatorische structuur die ook in de
archivering terugkomt. Als je daar geen des
kundigheid in hebt, wordt het archiefbeheer
een chaos. Een calamiteuze polder kreeg een
apart bestuur voor de waterkering en dat moet
dus ook een apart archief worden. Alleen bij
de Zeeuwse waterschappen heb je dit soort
archieven'.
Eveneens vrij uniek is dat hij het archief van een
wegschap heeft. Wegschappen zijn er niet veel
geweest in Nederland, dus een eigen nalaten
schap van het Wegschap Walcheren is een aar
dige bijzonderheid, zeker omdat het veel infor
matie biedt over de wederopbouw op land
schappelijk gebied na de inundatie van 1944.
Dat aparte geldt in zekere zin ook voor het
recreatieschap Veerse Meer.
Alles in enkelvoud
Het materiaal waarmee gewerkt wordt, is
natuurlijk uniek en onvervangbaar: kaarten,
oude stukken en zelfs een verzameling kunst
en gebruiksvoorwerpen. Al met al is er onge
veer 1,2 strekkende km archief, er zijn ongeveer
3500 oude kaarten die vlak in ladenbakken
moeten liggen en waarvan de kwetsbare cal
ques op microfiche gezet worden. Het pronk-
14
Fop heeft eigenlijk altijd al archivaris willen
worden, maar koos toch voor de studie rechten.
Via een baan als jurist bij de gemeente
Rotterdam en daarna Dordrecht, vervolgens
overgestapt naar een positie als secretaris bij de
technologische dienst Zeeuwse waterschappen,
secretaris bij de Zeeuwse Waterschapsbond,
heeft hij tenslotte toch het felbegeerde papier
tje archivistiek A gehaald. Hij is zeer gemoti
veerd voor zijn functie: 'Waterschapsarchieven
zijn heel specifiek, met bijzonderheden die je
nergens anders ziet. Bijvoorbeeld de unieke
stuk van de collectie is de verzameling charters:
perkamenten oorkondes (juridische stukken)
met een zegel van was of lak. Deze charters
zijn onlangs allemaal gerestaureerd.
De oudste stukken in het waterschapsarchief
dateren uit 1500. Een pronkjuweeltje is een
brief van Willem van Oranje uit 1581 waarin hij
een geschil beslecht. Natuurlijk zijn veel water
schappen ouder dan deze oudste stukken, maar
van de periode voor 1500 zijn er eigenlijk geen
bescheiden bewaard gebleven.
Waterschap Schouwen had de meeste kunst
voorwerpen. Die zijn in bruikleen gegeven aan
het stedelijk museum in Zierikzee. Het zijn
prachtige voorwerpen die getuigen van een rijk
waterschapsverleden: zilveren bestek, schilderij
en, de beroemde hensbekers (prachtig gegra
veerde glazen die bij het verhensen werden
gebruikt: de wijn werd in één keer in de keel
gegoten), panelen van de schouwwagen enzo
voort. Een klein deel van die collectie staat op
Fops kamer. Wie daar binnenkomt, ervaart een
heel andere sfeer dan in de rest van het water
schapskantoor.
Daarnaast is er nog een aparte verzameling
gebruiksvoorwerpen, die in Werendijke wordt
bewaard. Bij het opruimen van loodsen werd
vroeger soms de hele troep maar weggegooid.
Nu worden de kenmerkende gebruiksvoorwer
pen behouden: diverse verschillende soorten
schoppen, spaden, kruiwagens, tangen, kram-
spaden en kramplaten, weglantaarns, grond
monsters en noem maar op. Waterschappers
maart 2001