TtieTTLO-
Over iedere provincie of regio in Nederland bestaan verhalen
over de volksaard. Zo zouden onze Brabantse buren gemoedelijk
zijn, de Hollanders haantjes en de Friezen stug. En wij? Ons
Zeeuwen bin zuunig. Hoe is dit vooroordeel ontstaan? Of zijn
Zeeuwen echt zuinig?
Boegbeeld van de Zeeuwse zuinigheid is het
Zeeuws meisje. In 1975 werd voor het eerst
een 'echt' Zeeuws meisje uitgekozen. Zij
werd het gezicht van de reclamecampagne
die veel mensen zich nog herinneren. Zon
der Zeeuws accent, maar gekleed in Zeeuw
se dracht vertelde de vrouw dat ze 'Geen
cent teveel' betaalde voor een pakje marga
rine. Was dit een slimme reclamemaker die
heeft ingespeeld op een bestaande Zeeuwse
eigenschap of een verzinsel om zijn product
beter te verkopen?
Spaarzaam of gierig
Of het vooroordeel ook al voor de reclame
bestond vragen we aan Jan Zwemer. Hij is
historisch onderzoeker en gespecialiseerd
in de sociale en politieke geschiedenis van
Zeeland na 1850. Jan is er niet zeker van
of er een directe historische aanleiding is:
"Zuinig zijn gaat over spaarzaam zijn en
lang met dingen doen. Dat vind ik niet per
se negatief. Bij het vooroordeel over Zeeland
zijn misschien de nuances eruit. Het gaat
dan niet om zuinig zijn op je spullen, meer
om niet vrijgevig ofwel gierig zijn. Die bete
kenis ligt in eikaars verlengde, maar maakt
een groot verschil."
Bevelanders en Walchenaren
Volgens Jan is er ver voordat de reclame
bestond wel een gebeurtenis die een aan
leiding kan zijn: "In de tweede helft van de
19e eeuw heeft het platteland zich enorm
ontwikkeld ten opzichte van de stad. Zee
land bestond nog uit veel losse 'eilanden'
zoals Tholen, Schouwen-Duiveland, Noord-
Beveland en Zeeuws-Vlaanderen. Tussen
die streken was weinig contact. Tussen de
Walchenaren en de Zuid-Bevelanders des
te meer; Middelburgse handelsfamilies
bezaten traditioneel veel grond in de Zak
van Zuid-Beveland. Rond 1880 hadden de
Zuid-Bevelandse boeren dat grotendeels in
eigen handen en dat betekende een enorme
emancipatie. Na vele jaren pacht te hebben
moeten afdragen bestond er echter een grote
wrok tegen de heren. Men begon af te geven
op Walcheren in het algemeen. Op Walche
ren bleven de kleinere boeren over waarvoor
zuinig zijn een overlevingsstrategie werd.
Uit wrok van de jarenlange onderdrukking
noemden de Bevelanders de Walchenaren
'zuunig'. Maar of dat ook het begin is ge
weest van het algemene vooroordeel over de
Zeeuwen, zou ik niet durven zeggen."
Andere invloeden?
Zijn er dan helemaal geen andere aspec
ten als bijvoorbeeld opvoeding, generatie,
het meemaken van oorlog/wa ter snood die
te maken hebben met de Zeeuwse zuinig
heid? "Zeker wel. Het speelt allemaal mee.
Ook van die aspecten geven ouders iets aan
20
door Janneke Potter
