t'
Dijkwerk
"Praktisch heel m'n familie was dijkwerker", vertelt Huib
Westerbeke. "Zelfben ik werktuigbouwer." We zijn aan het
juiste adres. Huib is een van de 150 vrijwilligers die het
Dijk- en oorlogsmuseum Polderhuis bemannen.
Monnikenwerk
"Wist je dat Westkapelle eerst duinen had? Die zijn tot
ongeveer 1450 geleidelijk weggeslagen. De Westkappelaars
vroegen hulp aan de abt in Middelburg want monniken
wisten hoe je dijken moest bouwen." We lopen ondertussen
langs een illustratie waarop je monniken aan het werk
ziet aan een dijk. Huib: "Ik denk niet dat ze dat zelf deden.
Ze stelden waarschijnlijk geld en kennis beschikbaar en
liepen zelf als een soort opzichter rond. Denk ik." Hij gaat
verder: "Westkapelle was een welvarende stad in die tijd.
en kreeg al in 1223 stadsrechten. Mensen leefden van de
visserij en handelsvaart. Er was hier een soort natuurlijke
haven. Maar toen er een dijk gebouwd werd. kwam die
middenin in de stad terecht. Daardoor was het werk op
zee weg. er was geen haven meer. Omdat het werk in de
visserij wegviel zocht men ander werk. Er bleek al snel dat
er veel onderhoud nodig was aan de dijk. Zo werd het een
dij kwerker sdor p
Het is 'm
In het museum treffen we een prachtig wassen beeld van
Sacheus Dekker, een dijkwerker die leefde van 1862 tot
1945. Hij zit op z'n knieën paaltjes te punten. "Er was in
die tijd natuurlijk geen pensioen of AOW dus hij werkte
bijna tot aan z'n dood aan de dijk. Soms droegen z'n maats
hem op een berrie naar de dijk zodat-ie daar nog zittend
werk kon doen. Toen we het beeld van een foto hebben
laten maken, hebben we z'n bejaarde kleinkinderen
kunnen vinden. Ze zagen hem en zeiden direct: 't is 'm."
Dagloon
Dijkwerkers waren arm. Westerbeke licht toe: "Dat zie je
aan de sobere, verschoten kleding. Ze hadden een zondags
pak en als dat versleten was. deden ze dat naar de dijk
aan. Geen gouden Zeeuwse knoppen, broekstukken of
slinger op de pet. Hoe het kwam dat ze zo arm waren? Als
er een storm was. dan was er werk voor iedereen. Maar
in normale tijden was er lang niet voor iedereen werk. Ze
werden in die tijd per dag betaald dus als je geen werk
had. had je ook geen brood op de plank." Een dijkwerker
verdiende begin 1900 gemiddeld 1 gulden 25 per dag. "Dat
was eigenlijk een mooi dagloon. Probleem is dat je het niet
elke dag had."
8
Al eens een bende aan de dijk gezien? Waarschijnlijk
denkt u dan aan rommel of troep. Een bende is
ook een ouderwets woord voor ploeg. Een bende
dijkwerkers bijvoorbeeld. Voor het verhaal achter de
bendes gaan we naar Westkapelle, dijkwerkersdorp
bij uitstek.
Westkapelle
In de periode van 1800 tot 1920
werkte zo'n 80% van de bevolking
van Westkapelle aan de dijk. Een
storm betekende werk, maar zonder
storm was er niet genoeg werk
voor iedereen. Naast het zware
lichamelijke werk, was het dus ook
een zwaar bestaan. Immers, geen
werk betekende in die tijd geen
inkomen.
Scheldestromen herfst 2014
door Linda van Dijke
Scheldestromen herfst 2014 9