"Het ziet er mooi uit, maar dit is grotendeels fantasie
uit de jaren zeventig", zegt Rutger als we naast het
windwerk van de sluis staan. "Het laat wel zien hoe
het vroeger ongeveer was, maar er is niet veel ouds aan.
Ik denk dat het vooral een rijksmonument is omdat de
sluis zichtbaar is vanaf de rijksweg." In opdracht van
het waterschap deed Rutger onderzoek naar duikers
en sluizen in Zeeland. Welke hebben cultuurhistorische
waarde en hoe kan deze waarde eventueel behouden
blijven?
Geschiedenis aflezen
Rutger is van oorsprong industrieel ontwerper. "Ik ben
in dit vak gerold als stagiair bij een architectenbureau.
Ik had geschiedenis gestudeerd en veel interesse in
de geschiedenis van objecten. Daarna heb ik diverse
opleidingen gedaan als bouwhistorie en kastelenkunde
en heb uiteindelijk mijn eigen bureau voor monumenten
en restauratieadvies opgezet.
Dit is een eenvoudige uitwateringssluis uit 1761 met
een schuif als keermiddel, geen deuren. De sluis heeft
een mooie gevelsteen en is als gevolg van watersnood
herbouwd in 1906. Het laat niet alleen zien hoe de
waterstromen in een gebied gaan, maar de aanwezigheid
van een sluis zegt ook iets over de ontwikkeling van
een gebied. Denk maar aan de zeesluizen die nu ergens
in het land liggen zoals bijvoorbeeld de Zwartenhoekse
Zeesluis bij Westdorpe of sluis De Piet
bij Wolphaartsdijk.
Gronddekking
Dit is zo'n boeiend beroep, ik leer altijd weer nieuwe
dingen. Bij Rilland bijvoorbeeld kwam ik een spuisluis
zonder gronddekking tegen. In alle boeken en definities
heeft een sluis gronddekking. Dit was dus een object
met duidelijk de functie van een sluis, maar niet met
de typologie daarvan. Zo vind je iedere keer weer nieuwe
uitvoeringsvormen."
"Mijn onderzoek in Zeeland startte met het bestuderen
van 175 objecten, maar dat aantal is verdubbeld.
Wanneer je namelijk in het veld staat, zie je vaak van
de ene sluis of duiker alweer een volgende in de verte
liggen. Hier om de hoek ligt bijvoorbeeld nog een duiker
uit de achttiende eeuw.
8
"Ieder detail vertelt een stukje. Maar let wel,
het verhaal krijg je nooit helemaal compleet."
We staan naast het Beaufortsluisje op de dijk in
Walsoorden. Rutger Polderman vertelt ons vol
passie over de Zeeuwse sluisjes en duikers die hij
de afgelopen twee jaar minutieus heeft bestudeerd
"Zeeland heeft een rijke cultuurhistorie van
waterkunstwerken."
In 2017 investeert het waterschap
500.000,- aan restauratie
van cultuurhistorische duikers
en sluizen. We starten met de
restauratie van:
1. Beaufortsluis in Walsoorden
2. De sluis bij gemaal Zuidhoek
in Zierikzee
3. De duiker aan de
Meliskerkseweg in Meliskerke
Scheldestromen winter 2016
Scheldestromen winter 2016
door Janneke la Gasse
