Her en der langs de Walcherse kust zie je ze nog staan: bunkers.
Betonnen kolossen die tijdens de Tweede Wereldoorlog door
de Duitsers werden gebouwd om een geallieerde invasie te
voorkomen. Veel zijn er verdwenen. Walcheren was een van de
sterkste onderdelen van de Duitse verdediging van de
West-Europese kust, de zogenoemde Atlantikwall.
De Atlantikwall was een reeks van
versterkingen en bunkers die tussen
1940 en 1944 werden gebouwd langs de
Noordzee en de Atlantische Oceaan, vanaf
de Noordkaap tot aan de Spaanse grens.
Als het hier over een bunker gaat betreft het
een bouwwerk met een dak dat tenminste
twee meter dik is. Dit noemden de Duitsers
zogenaamde 'standige' bunkers. Dat
betekent dat ze zo sterk waren dat ze een
bombardement of een beschieting konden
weerstaan. Ze waren herkenbaar aan de
afkorting St. op de buitenmuur naast de
ingang. Veel van deze bunkers bevonden
zich aan de zeezijde of op het duin. Na de
Watersnoodramp besloot de regering om
deze (nagenoeg) allemaal weg te halen,
zodat er een nieuwe sterke kust aangelegd
kon worden.
Militaire wet
De bunkers werden gebouwd om de
soldaten te beschermen tegen kogels en
granaten. De Duitsers waren bang dat ze
vanaf zee aangevallen zouden worden door
de geallieerden. Het is een militaire wet
dat hoe sterker een verdedigingswerk is en
hoe vaster dit is verankerd in de omgeving,
hoe minder manschappen er nodig zijn
voor de verdediging. Zeker toen de Duitsers
besloten om Rusland aan te vallen was
dat belangrijk, want dan konden ze meer
soldaten naar het oosten sturen.
250 soorten
In totaal werden er tussen Noorwegen
en Zuid-Bordeaux zeker 27.000 bunkers
gebouwd. De vorm hiervan was
gestandaardiseerd. Er waren ongeveer 250
verschillende types. Bijna elke activiteit
had een aparte bunker. Om te koken,
slapen, munitie op te slaan, radiobunkers,
hospitalen, etc. Het idee hierachter was
dat het opdelen van functies over diverse
gebouwen voor meer veiligheid zorgt.
In het verleden werden alle functies
verenigd in grote forten, maar die zijn veel
kwetsbaarder. Vanwege de standaardisatie
konden er in korte tijd veel gebouwd
worden.
Walcheren
In Walcheren begon de aanleg in 1940 met
halfopen stellingen die niet overdekt waren
en munitiebunkers. Na de inval in Rusland
werden de bunkers geprofessionaliseerd.
Toen eind 1942 duidelijk werd dat ze
nooit meer het luchtoverwicht zouden
herwinnen, besloten de Duitsers tot de
bouw van de Atlantikwall. Walcheren was
bijzonder, vanwege de strategische ligging
aan de Scheldemonding. Er werden circa
300 bunkers gebouwd met een dakdikte
van 2 meter of meer. Of het dak was van
gepantserd staal gemaakt, 10 centimeter
staal is even sterk als 1 meter beton.
Een voorbeeld van een dergelijke bunker is
nog te vinden bij Fort Rammekens. Die is
uniek, van dit type is er nog één over in de
20
21
outelande
Middelburg
Vlissingen
door Arjan Goossen
Scheldestromen herfst 2016
Een van de twee museumbunkers bij Zoutelande.
Scheldestromen herfst 2016
