Haventje Ellewoutsdijk
in de steigers
Groeide op in Limburg, ging naar
de zeevaartschool in Terschelling
en kwam terecht op de Holland
America Line. "Ja, dan ga je als
19-jarige leerling voor 10 maanden
weg. Dat is lang." Na 11 jaar als
stuurman in diverse rangen te
hebben gevaren, kreeg hij de kans
om loods te worden in Vlissingen.
"Ik heb bewust voor deze regio
gekozen, de Westerschelde is
uniek, het zijn langere reizen dan
bijvoorbeeld in Rotterdam. Hier
duurt een loodsreis van of naar
Antwerpen al gauw zo'n 6 a 7 uur.
En ieder schip is anders, iedere
bemanning, iedere kapitein."
Niet onnodig blèren
Of loodsen onderweg ook contact
hebben als ze elkaar tegenkomen?
"Alleen als het nodig is. Als er geen
reden is, neem je geen contact op.
Je moet rechts blijven. Dat is op
de fiets ook zo. Als je een fietser
tegemoet komt, ga je daar ook niet
tegen blèren als daar geen reden
voor is..."
tenminste 9 uur rust. Na die 9 uur,
ligt het aan het aanbod wanneer je
gebeld wordt. "Schepen vanaf zee
moeten minimaal 6 uur van tevoren
aangeven dat ze komen. Dat geeft
ons de ruimte om een loods in te
plannen."
Twee loodsen
Als we weer aan de wal staan,
komt het gesprek op de vraag die
Deen Hertogh bezighield: 'Wat
kan een loods betekenen in geval
van een calamiteit?'. Bastiaan
antwoordt: "De twee strandingen
van augustus waren heel
verschillend. Op de CSCL Jupiter,
het grote containerschip van 366
meter lang, staan standaard twee
loodsen. In geval van een technisch
mankement, als bijvoorbeeld het
roer zoals in dit geval niet meer
werkt, leg je het schip niet zo maar
stil. Met 150.000 ton raak je in de
nauwe vaargeul niet op tijd gestopt.
Het is de taak van de loods om te
allen tijde de kapitein te blijven
adviseren. Over hoe je de sleepboten
vastmaakt, wat de beste manier
van manoeuvreren is. Het tweede
incident was heel anders. Dat
was een aanvaring. Uit onderzoek
moet blijken wat de oorzaak van
deze aanvaring is geweest. Over
de verhoudingen aan boord zegt
Bastiaan: "Een loods adviseert de
kapitein over de te voeren navigatie,
de verantwoordelijkheid voor het
schip blijft bij de kapitein."
300 Loodsreizen
In Vlissingen werken er 160
Nederlandse loodsen, waarvan
de helft tegelijkertijd 'op de beurt
staat' vanwege het week-op-week-af-
schema. Bastiaan: "We werken met
een minimale bezetting van
60 loodsen om te zorgen dat schepen
niet hoeven te wachten. De opleiding
tot loods duurt 14 maanden.
Je maakt als loods in opleiding
zo'n 300 'reizen' onder supervisie
van een loods en tussendoor
volg je de opleiding en doe je
examens. Om toegelaten te worden
tot de opleiding, moet je een
vaarbevoegdheidsbewijs hebben als
eerste stuurman voor alle schepen."
Stuurman op cruiseschip
Zelf wist Bastiaan al van jongs af
aan dat hij loods wilde worden.
18
Bij Ellewoutsdijk ligt een
getijdenhaventje dat beschermd
wordt door twee strekdammen.
Afgelopen najaar knapte het
waterschap de dammen op.
Jan Kees Lievense is directievoerder:
"Het opknappen was nodig, want
de havendammen waren er slecht
aan toe. De steenbekleding was
versleten en op sommige plaatsen
erg verzakt. De dammen zijn
hersteld en de oude steenbekleding
is vervangen door een nieuwe die
vervolgens is ingegoten met gietasfalt.
Ook zijn de kruinen van de dammen
voorzien van asfalt, zodat de dammen
beter toegankelijk zijn."
Het haventje is een belangrijke plek
voor Ellewoutsdijk. In de zomer is
er veel recreatie en het dorp heeft al
eeuwen een eigen haven gehad.
Al in de vijftiende eeuw ging er zelfs
een veerdienst vanuit Ellewoutsdijk
naar Antwerpen. Volgens Jan Kees
wijzigde het haventje wel eens
van plaats. "Dat is te zien op oude
kaarten. Er gingen ook veren
naar Terneuzen, Vlissingen en
Hoofdplaat. Rond 1900 werd het een
landbouwhaventje en in de jaren
'70 van de vorige eeuw werd het een
recreatieplek."
Het aanzicht van het haventje is
na de werkzaamheden veranderd.
Dit kon niet anders, omdat de
originele bekleding van Doornikse en
Vilvoordse steen niet voldeed aan de
huidige veiligheidseisen. "Nu hebben
we gekozen voor een overlaging van
breuksteen. Door dit in te gieten met
vloeibaar asfalt blijft deze bij hoge
golven op zijn plek", vertelt Jan Kees.
"Als we niets deden, zouden beide
havendammen het haventje niet
meer kunnen beschermen en zou de
uitwatering van gemaal Hellewoud
in gevaar komen. Een leuk aspect
is dat we oude palenrijen die in de
glooiing stonden, ook vervangen
zodat er een stukje cultuurhistorie
behouden blijft."
19
Links: Registerloods Bastiaan
Bijvank neemt het echtpaar
Hertogh mee naar de redeboot.
Onder: Ieder kwartier wordt een
schip voorzien van een loods.
Scheldestromen winter 2017
2 strekdammen, lengte 55 m1
en 45 m1
2400 m2 overlaging
2300 ton waterbouwsteen
10-60 kg
1500 ton gietasfalt
kosten 350.000,-
door Arjan Goossen
Scheldestromen winter 2017
