voor
Landmetersweg
Maak kennis met Cornelis Goliath die als 17-jarige
aan boord gaat van een schip van de West-Indische
Compagnie. Het is dan 1634 en Nederland probeert delen
van Brazilië te veroveren. Goliath was niet zomaar een
scheepsjongen, hij was een talentvol kartograaf.
Hij maakte er zijn eerste overzichtstekening van de
kust bij Cabedelo, compleet met forten, kwartieren en
magazjnen. Ongekend gedetailleerd en perfect op
schaal", vertelt Ija Mostert van het Zeeuws Archief.
Hij verdiepte zich in het leven van deze - later - beroemde
kaartenmaker.
Cartograaf Erik Diemer (46) is onder de indruk.
"Vroeger waren ze niet zo goed in het schatten van
afstanden, maar wel in het berekenen van hoeken.
Het is ongelofelijk knap dat je zonder blik van bovenaf
zoiets kunt maken." Erik werkt als cartograaf bij het
waterschap. Hij maakt ook kaarten, alleen zien die er
totaal anders uit. Niet mooi op papier, maar functioneel
en digitaal. "Dat heeft te maken met het doel. Wij werken
op digitale kaarten de situatie bij zoals het werkelijk is.
Als we een fietspad aanleggen of een sloot verbreden,
verandert de omgeving. Dat moeten we bijwerken. Alle
gegevens moeten kloppen omdat we ermee rekenen en
analyseren. We maken er voorspellingen mee om te
kunnen inschatten waar bijvoorbeeld wateroverlast kan
optreden of hoe breed een sloot moet zijn."
Goliath had in die tijd andere doelen en zorgen.
Hij is meerdere keren gevangen genomen of gekaapt.
Zelfs vanuit zijn gevangenschap presteerde hij het
om de plaats Algiers in kaart te brengen en hiervan
te rapporteren aan Johan Maurits, gouverneur van
Nederland-Brazilië. Hij wordt uiteindelijk vrijgelaten en
is in 1643 terug in Nederland waar hij trouwt met de
Zeeuwse Margareta Droochbroots. Goliath wordt niet
veel later kapitein van het schip de Oranjeboom en
vertrekt opnieuw naar Brazilië. Na zijn avonturen vestigt
hij zich met zijn gezin in Oostkapelle. Hij krijgt diverse
belangrijke functies, zoals secretaris van Oostkapelle en
baljuw van Domburg. Een druk man - die tussendoor nog
even een plattegrond van Domburg maakt - en in 1655
in dienst treedt bij de Polder Walcheren, het waterschap.
Hij werd er 'hevenaar', noem het de voorloper van de
landmeter. Hij bracht het grondgebied van Walcheren
in kaart. Hij liep van perceel naar perceel en noteerde
De kunst van het landmeten en kaarten
maken is al eeuwenoud. Waar het in de
17" eeuw belangrijk was om te weten
waar vaarroutes lagen, zijn gegevens
over land en water vandaag de dag nog
steeds van cruciaal belang voor het
waterschapswerk.
9
Het geografisch middelpunt ligt
in de Onze Lieve Vrouwetoren
in Amersfoort. Van daaruit was
Nederland opgedeeld in vier
kwadranten. Omdat er veel fouten
werden gemaakt met negatieve
en positieve coördinaten is
het geografisch middelpunt
verplaatst naar een regio boven
Parijs. Daardoor valt Nederland
nu geheel in het positieve
kwadrant.
Scheldestromen zomer 2019
door Linda van Dijke
Scheldestromen zomer 2019
