Niet alles wat van
Planten of dieren die oorspronkelijk
niet in Nederland voorkomen,
noemen we exoten. Soms zijn die
dichterbij dan je denkt...
12
Als u buxussen in uw tuin had,
zijn deze waarschijnlijk al ten
prooi gevallen aan de buxusmot.
Of beter gezegd: de rupsen die uit
de eitjes van de buxusmot komen.
De buxusmot is een zogenoemde
invasieve exoot, een exoot die
zich door gebrek aan natuurlijke
vijanden makkelijk verspreidt en
overlast veroorzaakt. De buxusmot
kwam onbedoeld mee met een partij
buxussen uit Azië. Andere exoten als
de muskusrat werden bewust naar
Nederland gehaald. Ze werden gefokt
vanwege hun mooie pels. Maar er
ontsnapten een paar exemplaren en
door gebrek aan natuurlijke vijanden
konden ze zich ongelimiteerd
vermenigvuldigen. Inmiddels zijn
de waterschappen miljoenen euro's
per jaar kwijt om deze knaagdieren
te bestrijden omdat ze schade aan
dijken en oevers toebrengen.
Leuk, die gele bloemetjes?
De muskusrat is niet de enige
invasieve exoot die het waterschap
extra werk bezorgt. Zo hebben we
veel last van de waterteunisbloem,
oorspronkelijk afkomstig uit
Amerika. In Nederland werd-ie
geïntroduceerd als vijverplant
vanwege de leuke gele bloemetjes.
Mensen die hun vijver opruimden
en het zonde vonden om de planten
in de gft-bak te doen, gooiden de
plant in een sloot. Het is echter een
agressieve soort die andere planten
verdringt en overwoekert. Probleem
voor het waterschap is dat sloten
hierdoor dichtgroeien. Als het een
keer stevig regent, wordt de plant
meegevoerd door het water en
raken duikers verstopt. Om dit te
voorkomen moeten de sloten vaker
opgeschoond worden. Vanwege de
waterteunisbloem en vergelijkbare
exoten adviseert het waterschap: gooi
geen exoot in de sloot!
Pas op voor reuzen!
Een andere plant die voor problemen
zorgt, maar dan op het droge, is de
reuzenberenklauw. Deze uit Siberië
afkomstige plant, niet te verwarren
met de inheemse grote berenklauw
die een stuk kleiner is, ziet er
indrukwekkend uit. Hij kan vier
meter hoog worden en heeft bovenin
een groot bloemenscherm. Maar de
reuzenberenklauw is op meerdere
manieren schadelijk. De plant kan
grote schade toebrengen aan huid
en ogen van mensen en dieren die
ermee in aanraking komen. Doordat
de plant zo groot is neemt hij licht
weg voor andere planten. Reden
genoeg voor het waterschap om de
reuzenberenklauw in bermen te
bestrijden.
Made in Japan
Niet alle exoten geven problemen,
sterker nog, ze kunnen zelfs nuttig
zijn. In de legendarisch strenge
winter van 1963 stierf een groot deel
van de Zeeuwse oesterpopulatie door
de strenge vorst. Als vervanger werd
de Japanse oester geïntroduceerd,
in de verwachting dat die zich in het
koude Nederlandse water niet zou
kunnen vermenigvuldigen. Dat deed
de Japanse oester wel, en nog wel
in een hoog tempo. Hierdoor werd
de Zeeuwse oester verdrongen. Die
snelle vermenigvuldiging heeft ook
een positieve kant, want de Japanse
oester is in staat riffen te vormen die
helpen als kustverdediging. Ironisch
genoeg wordt de Japanse én Zeeuwse
oester nu bedreigd door een nieuwe
exoot: de oesterboorder. Ook uit
Japan en eigenlijk de natuurlijke
vijand van de Japanse oester.
De oplossing wordt gezocht in nieuwe
teeltmethoden. Aan de introductie
van de natuurlijke vijand van de
oesterboorder wordt voorlopig niet
gedacht.
13
door Coen Bertijn
ver komt, is
lekker
Scheldestromen herfst 2020
De waterteunisbloem heeft leuke
gele bloemetjes, maar wil je niet
in de sloot hebben. Hiernaast nog
een exoot: de reuzenberenklauw.
Scheldestromen herfst 2020
