- 4
4e. de verschillende typen van nederzettingen.
"Men stelt het wel voor, en ook in schoolboekjes
is deze theorie nog wel te vinden, dat het gebied hier
is opgebouwd uit allerlei kleine onderdelen (eilandjes)
die pas later aan elkaar gedijkt zijn," vertelde de
inleider. Hij stelde echter dat we moeten denken aan
een omkering van het relief. We moeten ons indenken
een gebied met strandwallen (duinen) en daarachter een
ondoordringbaar moeras. Daarna kwamen een aantal over
stromingsfasen. Het eindresultaat was. dat, wat eerst
een ingesneden kreek was, later een hoger gelegen
kreekrug werd. Die ruggen doorsnijden de poelgrond
welke een andere structuur heeft. Het is dus, volgens
de inleider, omgekeerd gegaan tav wat men vroeger ver
onderstelde. Buiten deze oudland-gebieden ontstonden
later de polders als nieuwland- gebieden.
Eerst woonde men op hooggelegen punten; later ging
men ook wonen in de, aanvankelijk onveilige, lager gele
gen gebieden. Die uitbreiding vond plaats op Y/alcheren
in de 9e en 10e eeuw na Ghr. Op Zuid-Beveland volgde
dat later. De bewoning concentreerde zich eerst op d.e
hogere, zavelachtige ruggen in het landschap. De 2e fa
se begon na 1000 na Chr. Toen ging men de woonplaatsen
ophogen als reactie op de stormvloeden (met name de
vloed van 1014). Die heuvels 1 a 2 meter hoog) kwamen
in de 11e en 12e eeuw waarna parochies werden gevormd
en kerken gebouwd in de oudland-gebieden. In de 12e
eeuw begon men met het bedijken.
Sommige elementen van de nederzetting zijn speci
fiek voor Zeeland zoals de ringgracht (Dreischor, Wis-
sekerke op Z-B)het wed (kom water in het dorp, bv in
s-Heer Abtskerke) en de vliedbergen. Andere elementen
vindt-men oa ook in het noorden van het land.
Enige elementen zijns
a._De kerk (met kerkhof). Dit is meestal het oudste
dëil-van~3ë"nedërzëttlng en tevens het hoogste punt.
De kerk was veelal het eerste stenen gebouw en zij
stond in het centrum. In Westkapelle is de kerk her
bouwd aan de oostkant van het dorp toen de vorige kerk
moest worden afgebroken. De kerk van Hoogelande, die we
nog hebben gekend als bouwvalwas ook vroeger centrum
