weest. Izak had sedert die tijd alleen in zijn oude kokkerolletje van een huisje
geleefd. Een wankel bouwseitje en zijn enig bezit, dat hij reeds van zijn ouders
had geërfd. Hij onderhield zelf zijn boeltje, zo goed en zo kwaad het ging.
Een goedige buurvrouw naaide en stopte voor hem en waste zijn ondergoed, en
Izak bleef tevreden met zijn schamel deel.
Hij was op het veld bezig met aardappels te wieden en op te kappen. Het zweet
stond op z!n voorhoofd en liep van onder zijn hoge ronde pet - een zogenaamd
"eksternist"- over zijn gelaat, 't Werk was voor iemand van zijn leeftijd ei
genlijk te zwaar. Meer dan vijftig jaar arbeider bij de boeren had hem op acht
en zestig jarige leeftijd tot een versleten man gemaakt. Een afgeleefde werk
ezel, met een gebogen rug, een slecht gehoor en bevende handen.
Hij keek even op om het zweet van onder zijn pet te vegen. Maar haastig en ge
schrokken, hervatte hij het hakken in de zware kleigrond. Want door de dam,
die het bouwland van de straatweg scheidde, zag hij zijn patroon het veld opko
men. Krijn Janse, de boer van Schuijlenburg, was een forse breedgeschouder
de man. Een boer van de oude stempel. Iemand, die zijn ondergeschikten enkel
zag als loontrekkende dienaren, die leefden bij zijn gunst.
"Gaet !t fn bitje, Izak?", vroeg hij met zijn zware basstem, toen hij het ijverig
kappende mannetje naderde. Izakje knikte. n,t Gaet wel, Krien", antwoordde
hij, "en d*aerepels doen !t ier goed, is ft nie waer (Het werkvolk op de hof
steden noemde hun werkgever toen steeds bij de voornaam). "Dat doen ze",
stemde Janse toe, met een tevreden gezicht. "As 't weer *n bitje mee bluuft
werken kunne ze !n goed beschot oplevere". Hij keek z*n arbeider onderzoe
kend aan en zijn gezicht nam een heel andere uitdrukking aan. "Je zweet er van
zie ik", verklaarde hij, "tevee raekt het vé je man". Janse kuchte even eer hij
voortging. "Ik wou je daer juust even over ebbe. Allank eb ik gezie da je o'p
en verslete raekt. ft Spiet me wel, mé zo kan dat nie deurgae oor. Daerom
wil ik je mé zeie, datHij stopte. Aarzelde blijkbaar om voort te gaan.
Maar dan voer hij voort: "!k Wil zeie, da je anstaende zaeterdagaevend op
Schuijlenburg klaer eit. fk Zeie nog eerst *t spiet me vee, mé je zult zelf wel
inzie dat het zé nie langer kan, doe je nie?"
Met breed armgebaar wees hij over het uitgestrekte aardappelveld. "Noe moe
je is kieke. *k Docht gisteraeven da je wé klaer zou ebbe mee wieën en kappen.
Ik niks willen zeie. fk Was nog nie eelemael beslote wat te doen. Mé noe zie
'k da je nog wel fnderde af moe werke". Hij schudde zijn hoofd, terwijl hij
zijn arbeider aankeek. "Dat gaet nie langer", zei hij op stellige toon. n,n Erre-
beier die vor fn alf man werk verricht en vor fn volslaege werkman betaeld
oordtnee, dat gaet mien beuze gelde. Daerom moet ik je gedae geve, of
*k wil of nie. Dus zaeterdag is ft werk vo je bie mien afgelope".
De boer wendde het hoofd af en keek niet naar de oude man, die hevig geschrok
ken en met verbleekt gezicht diep ademhaalde. "Ik kan, ik moet. stot
terde hij, om dan te vervolgen: !k Weet het, fk bin nie minee, ik kan
nie mé mee *t werk weg zo as vroeger. Dus ik kan niks zeie, wat dat angaet,
Krien". In zijn agitatie liet hij het houweel tussen de aardappelplanten vallen
en handenwringend soebatte hij: "Mer zou ik dan vo den elt van !t loon, vo twee
seventig in de week, magge bluve komme, asjeblief?" Maar de boer schudde
het hoofd. "Nee Izak, !t kan nie oor. Daer is gin dienken an. Je bint aoltied
'n knap en fn ieverig werker geweest, dat za fk aoltied zeie, mer bei je ver
slete.. *t Gaet nie meer, a wil je graag. En ik ebbe den eunink (honing) va je
g*aad, mé noe bin j'op". "Mé wat moet ik dén beginne, Krien, as jie me weg-
stiert? Bie fn ander komme gae nie meer", vroeg Izakje vertwijfeld. Janse
keek hem verwonderd aan. "Moe je dét nog vraége?", antwoordde hij stom
verbaasd. "Je za toch nie dienke dat ik je in uus gae neme? Wi dé je nae toe
moet? Nae 't ermuus natuurlik! Dé gaen toch aolle verslete werklui nae toe.
*t Beste za weze, j!n uusje te verkopen, dan kan de diaconie je temisten nog
11
