LAAT HET DE WETE WETEN
niet bij moeder de vrouw. Vooral als het een sieraad was waaraan dierbare herinneringen
waren verbonden. Een erfstuk van haar moeder, nu al enkele jaren dood. Of een geschenk
van haar vrijer, die nu al zolang haar lieve man is, met hun twee namen erin. Er zit iets eigens,
iets persoonlijks in, het is bijna heiligschennis daarvan afstand te doen.
En - ze besloot om maar liever aanstaande donderdag naar Hackenberg op de Burg te gaan
om er een te kopen voor dochterlief. Haar eigen gouden naald ging weer terug naar de la, bij
de vele andere ongebruikte sieraden. Tot hoelang?
Tot vele jaren later. Als die bewuste dochter zelf al bejaard is en grote kinderen heeft.
Onlangs hebben ze moeder weggebracht naar haar laatste rustplaats bij de oude kerk van het
dorp. En haar kinderen zitten rond de tafel en verdelen moeders spulletjes. Ook haar dierbare
gouden naald.
Maar er zijn ook andere moeders, die zonder scrupules en met het grootste genoegen aan haar
dochter de gouden naald overdoen. 'An wie zou ik 'm beter kunne geve dan an m'n eige vleis
en bloed?'
Verscheidene jaren geleden heb ik ook een gouden naald te pakken gekregen. Mooi bewerkt,
met twee zwanen erop. Ik begon er bij te mijmeren. Wat zou die kunnen vertellen uit de
vorige eeuw! Over spelerijden op de dag van de Middelburgse kermis door de mooie begroei
de wegen van Walcheren, toen stoffig en kronkelend. Over de leute van de jongelui op de
verenwagens, die oude liefdeliedjes zongen. Over vrijen en minnekozen. Ook over de minder
mooie dingen van zo'n dag, over drinken en schransen, ruwe taal en gewaagde scherts. Maar
ook over ernstige dingen, over de stille ingetogenheid van een zondagse kerkgang. En dat alles
op een meisjesvoorhoofd.
Al in geen eeuw wordt de gouden naald meer gebruikt, ze is een antiquiteit geworden, tame
lijk zeldzaam zelfs.
L. van Wallenburg
Ik las ergens dat er reeds in 1770 een goudsmid Hendrik Hackenberg in Middelburg
woonde. Deze schatte in een boedel de waarde van een gouden naald op ruim 2 pond Vlaams
12,Nu is een exemplaar honderden guldens waard.
SMALLEGANGE ONDERZOEK
Al geruime tijd houd ik me bezig met leven en werk van de 17e-eeuwse Goesenaar Mattheus
Smallegange. Over het tot stand komen van de beroemde CRONIJK VAN ZEELAND (1696)
is van mijn hand kort geleden een publicatie verschenen: 'Mattheus Smallegange (1624-1710)
en zijn Cronijk van Zeeland' (Schiedam, Interbook International, 1977). Om dat onderzoek
voort te zetten en af te ronden, is het van belang dat ik zoveel mogelijk exemplaren kan zien
van die 'Cronijk' van Smallegange. Als u in het bezit bent van een exemplaar en als u bereid
bent mij daarvan inzage te geven, wilt u dan contact opnemen met: Drs. P.J. Verkruijsse,
Weissenbruchlaan 6, Nieuwkoop, tel. 01725-2395.
18
