ARCHIVARISSEN EN ARCHIEVEN
Op de laatste avond van februari kon voorzitter Sj. Joustra ruim dertig belangstellende leden
van onze Kring begroeten in de maquettezaal op de hoogste verdieping van het Middelburgse
stadhuis. Onze gastheren waren die avond de gemeente-archivaris P.W. Sijnke en de voor
lichter van de gemeente Middelburg A.J. de Jonge.
Na het begroetingswoord van de voorzitter gaf de heer De Jonge een toelichting op de te ver
tonen film 'Middelburg Monumentenstad'. Hij wees er daarbij op, dat Middelburg zo'n 1100
geregistreerde monumenten telt. Met de restauratie van een groot aantal van deze panden
heeft de stad veel 'aan de weg getimmerd', zodat er in ruime kring belangstelling voor
gekomen is. De heer De Jonge herinnerde er ook aan dat bij de ramp die Middelburg in de
meidagen van 1940 trof, ongeveer 600 gebouwen geheel of gedeeltelijk verwoest werden,
waaronder ook het eeuwenoude door de Zuid-Nederlandse architectenfamilie Keldermans
gebouwde stadhuis.
De vertoning van de film, die in opdracht van het gemeentebestuur is vervaardigd, kreeg weer
veel belangstelling, mede omdat er veel bekende plekjes in te zien zijn en er royale aandacht is
besteed aan fraaie details.
Onze voorzitter meende opgemerkt te hebben dat de kwaliteit van de film al wat teruggelopen
is door de vele vertoningen. Op een vraag stelde de heer De Jonge dat het tempo van de
restauraties de laatste jaren wat teruggelopen is.
Na het drinken van een kop koffie hield archivaris Sijnke een inleiding over zijn werk en de
archivalia in het algemeen. In zijn inleiding ging hij daarbij in op de vraag: wat zijn archi
valia, wat is de taak van een archivaris en hoe is de situatie in Middelburg. Hij wees daarbij
op het ontstaan van de stad. Dat begin was een klooster dat later uitgroeide tot een Abdij.
Volgens de oudste bekende oorkonde is aan de stad in 1217 stadsrechten verleend. In de loop
der eeuwen groeide de stad tot een bekende handelshaven. Het scherpe beleg van de stad in de
jaren 1572 - 1574 gaf, mede door het vertrek van veel inwoners, een ernstige terugslag aan de
ontwikkeling. Na het beleg en de toeloop van veel inwoners groeide de stad weer uit en werd
het weer een handelsplaats van aanzien. Een nieuwe terugslag kwam met de Franse tijd die
leidde tot een diep verval.
Met het graven van het kanaal door Walcheren en de aanleg van de spoorweg kreeg de stad
vooral nieuwe impulsen. Het leidde ook tot de bouw van woningen en bedrijfspanden buiten
de wallen van de stad.
De heer Sijnke zette daarna uiteen wat onder archiefstukken worden verstaan en de waarde er
van. Ook archieven van families, fabrieken, zaken e.d. zijn belangrijk. Voor het bewaren van
de archieven van de overheid zijn wettelijke bepalingen vastgesteld in de archiefwet. Zeeland
kreeg omstreeks 1800 zijn eerste archivaris en Middelburg in 1861. De inleider vertelde ook
over de opleiding van een archivaris en zijn taak. De laatste jaren worden veel inlichtingen uit
de gemeente-archieven gevraagd in verband met genealogische onderzoeken. Mede door de
grote hoeveelheid brieven e.d. die tegenwoordig op bestuurlijk niveau worden geproduceerd
groeien de archieven nu snel.
Helaas is bij de ramp in 1940 een groot deel van het archief van de gemeente verloren gegaan.
De bekendste archivaris van Middelburg is de heer Unger geweest die vooral bekend is
geworden door zijn vele publicaties. De heer Sijnke noemde ook de naam van ons lid
J.S. Hoek, de oud-wethouder, die zich ongeveer acht jaar verdienstelijk heeft gemaakt bij
het ordenen en onderzoeken van het archief.
Het tegenwoordige archief is gevestigd in een pand in de Lange Noordstraat boven de
belastingdienst. Men kan daar elke dag terecht voor het verkrijgen van inlichtingen. De archi
varis vertelde daarbij wat in het archief te vinden is hoe men er gebruik van kan maken.
De inleiding bleek bij een groot aantal aanwezigen belangstelling te hebben gewekt want er
2
