Studie over geschiedenis
tramwegnet Walcheren
TRAM VIERT 1 DECEMBER EEUWFEEST
Rivaliteit
VLISSINGEN - Op 1 december van dit jaar zal vermoedelijk het meest
onopgemerkte eeuwfeest van dit jaar in Zeeland worden gevierd: op 1
december ging de stoomtramlijn Vlissingen-Middelburg v v officieel van
start. De trams op Walcheren zijn al sinds oktober 1944 van de baan, maar
voor spoor- en tramwegkenner H. G. Hesselink uit Vlissingen was het
eeuwfeest van de tram op Walcheren niettemin aanleiding voor een
uitgebreide studie. Een studie, die na veel spit- en graafwerk in archie
ven, krantenleggers, historische documenten, fotomateriaal en eigen
documentatie in middels is afgerond en die naar het zich laat aanzien in
september in boekvorm zal verschijnen.
Toen. ten gevolge van een geal- ken gebleken is dat de oude riva-
lieerd bombardement in oktober len Middelburg en Vlissingen al
1944 de tram van Middelburg naar
Vlissingen onderweg gedwongen
moest stoppen, was daarmee te
vens een stukje eiland-geschiede
nis afgesloten. De tram tussen bei
de steden zou nooit meer rijden,
omdat het materieel, de remises en
de sporen onherstelbaar verwoest
waren.
De Vlissinger Hesselink, schrijver
van vele boeken over spoor- en
tramwegen, vond het naderende
'eeuwfeest' een voor Walcheren zo
belangrijke gebeurtenis, dat hij er
voldoende stof in zag voor een nieu
we publicatie. De stoomtram was
zeker in het begin van deze eeuw
niet alleen een belangrijk ontslui
tingsmiddel voor het Walcherse
platteland, maar vervulde als ver
bindingsmiddel tussen de grootste
Zeeuwse steden een al even belang
rijke functie.
Talrijk zijn de bronnen over de ge
schiedenis van de tram op Walche
ren. maar tramwegkenner Hesse
link heeft wat dieper gegraven. Hij
speurde oud-personeelsleden als
machinisten en conducteurs op en
sprak met gebruikers van de tram.
'En dat menselijk tintje is juist zo
aardig in het geheel. Het is natuur
lijk leuk historische feitjes te heb
ben en een materieeloverzicht,
maar veel leuker is het om met
mensen te spreken die het allemaal
hebben meegemaakt. En dan pas
hoor je dingen voor het eerst. Ik heb
dat ook nu weer gedaan en heb er
dingen uitgehaald die ik ook als
kenner beslist niet wist', zegt de
heer Hesselink.
Lachend merkt de heer Hesselink
op dat hem uit de historische stuk
bij de oprichtingsplannen voor de
tram elkaar nauwelijks het licht
in de ogen gunden. Dat de lijn er
uiteindelijk toch kwam, was te
danken aan het ini tiatief van Bel
gische exploitanten, die wel brood
zagen in de exploitatie. De ar
beidsomstandigheden waaronder
het personeel moest werken waren
allerbelabberdst en daarin zou pas
verbetering komen toen de PZEM
in 1929 de exploitatie van de lijn
overnam. Het personeel kwam
min of meer in overheidsdienst en
daardoor verbeterden de arbeids
omstandigheden aanmerkelijk.
De stoomtramlijnen op het platte
land van Walcheren, van de Stoom
tram Walcheren, hebben het tot
1937 volgehouden. De elektrische
tram tussen VlissingenMiddelburg
en tussen station en centrum van
Vlissingen hield het wat langer vol,
totdat de oorlogsomstandigheden
daaraan een einde maakten. Hesse
link: 'In de loop van de jaren '30 was
het een prima verbinding gewor
den tussen Middelburg en Vlissin
gen. Van het ene centrum naar het
andere in 20 minuten. De bus van
nu haalt dat niet. De exploitatie
was dan ook zeker rendabel - er
werd van die tram druk gebruik ge
maakt'.
Technische gegevens, het begin en
het einde van de exploitatie, maar
vooral de invloed van de tramex
ploitatie op het Walcherse platte
land en in beide steden zijn in Hes-
selink's studie uitgebreid naar vo
ren gekomen. Zeer binnenkort
valt de beslissing of ze in boek
vorm wordt uitgegeven. De datum
van verschijnen is vastgesteld in
september. Enkele tientallen illu
straties zullen daarbij worden op
genomen.
