zo slecht dat de laadschoppen ze nu in een ommezien in de vrachtauto's
schepten. Van de huizen waren in 1944 de deur en raamopeningen van de
benedenverdiepingen dichtgemetseld om zo een gesloten front te maken, dat
aansloot aan de betonnen antitankmuren, die de vier opritten naar de Boule
vard bij de Ruyter, de Leugenaar en de Coosje Buskenstraat blokkeerden. De
Boulevard was het 'Stützpunkt Kyffhauser' dat de Duitsers geheel van de
buitenwereld konden afgrendelen op enkele smalle doorgangen en de
onderaardse gangen na. Dat leidde bij de bevrijding tot bloedige kat en muis
spelletjes tussen de Duitsers en de Commando's.
De Boulevard werd verder overdekt met prikkeldraadversperringen, schut
tersputjes, mitrailleurnesten en stukjes 2 cm. luchtdoelgeschut.
Op de Gevangentoren en naast de bunker op de Westbeer stonden twee
vierloops 2 cm. kanonnen. Ze was niet alleen Westwall, maar ook de
ruggegraat van de Duitse verdediging. Het heeft dan ook drie dagen harde
strijd gekost voordat het aan de 'Royal Scots' lukte de hoofdkwartieren in de
bunkers onder Britannia te veroveren.
Veel van dit alles kwam nu weer aan het licht. De oude Vlissingers vertelden
weer dat zij als kind in een onderaardse gang hadden gespeeld die van de
kazematten bij de Ruyter tot aan fort de Nolle liep en ook zou er een
verbindingsgang zijn van de Gevangentoren met de St. Jacobskerk. Als ik dan
vroeg hoe deze gangen de oude havens kruisten en hoe het haventje van Meyer
werd overgestoken, bleef men het antwoord schuldig. Behalve de hardnekkige
verhalen is er geen enkele aanwijzing dat deze gangen zouden hebben bestaan,
maar wie weet. Ditmaal kwamen ze in ieder geval niet tevoorschijn.
Doordat Rijkswaterstaat bij de Westbeer de stalen damwand met alle geweld
dwars door de gangen van Napoleon wilde hebben, konden we daarin voor het
eerst in 35 jaar weer een kijkje nemen. De prachtig gemetselde gewelven waren
nog in uitstekende staat. Hier en daar stond een halve meter water, maar on de
11
