WALCHEREN IN WOORD EN BEELD
Aardrijkskundige namen, of beter: toponiemen, waarin het woord NIEUW
voorkomt, zijn eigenlijk al heel oud; denk aan Nieuwdorp, Nieuwland,
Nieuwstraat, Nieuwendijk, enz.
Soms zelfs zo oud dat eigenlijk alleen de naam nog maar over is, zoals van
Nieuwerkercke bij Arnemuiden.
Behalve een dorp van die naam was er ook een heerlijkheid van Nieuwer
kercke, waarvan op bijgaande tekening nog een oude grenspaal is te zien. De
heerlijkheid bevatte naast het dorp van dezelfde naam en vele vruchtbare
bunders ook de stad Arnemuiden en in het dorp stond, toen er nog sprake was
van parochies, de moederkerk van die van Arnemuiden.
In de croniek van Zeeland van Smallegange, eind 17e eeuw, staat hierover het
volgende te lezen:
'Vorders ligt hier de Heerlijkheid van NIEUWERKERCKE, van ouds mede toegehoort
hebbende aen den Heer van Arnemuiden, wanneer deselve sijne Heerlijkheit meest van de Zee
wierd opgegeten; waerom hy sijne inwoonderen aenraede en versocht, hare huisen aldaer af te
breken, en deselve weder te stellen op den Oostdijck van Nieuwerkercke, waer van aldaer
naderhand Nieuw Arnemuyden gekomen is, op d'oude grond der Heerlijkheit van Nieuwer
kercke gelegen. Dit Ambacht is groot 576 Gemeten, 13 Roen, en wierden Ao. 1682 daer
verheven op den Heer Matthijs Pompe, 507 Gern.'163 R. 6 Voet; en 11 Gem. 105 R. noch
anno 1685 verheven op den Heer Jacob Marinussen Pompe; met noch tweemael 5 Gem. 247
R. 6 Voet. Item noch op de Stad van Arnemuiden 45 Gem. 59 R. 6 voet.
De Ambachts-heerlijkheit van ARNEMUIDEN, hierby gelegen, is groot, volgens de
Steen-Rolle, 133 Gemeten, 54 Roen; welke Heerlijkheit tegenwoordig tiekoomt de Wel-
Edel-geboren Heer Marcus de la Palma de St. Fuentes, Heer van Arnemuiden, Raed en
Secretaris van Middelburg, en ordinaris Leenman der Graeflijkheit van Zeeland Bewester-
scheld.
Van der Aa schrijft in zijn aardrijkskundig woordenboek, 150 jaar later, 1850,
hierover o.a.:
In de 15e eeuw werd de heerlijkheid door de stad Middelburg gekocht van Anna van Borsele
en Boudewijn van Bourgondië.
Omstreeks 1750 was zij in eigendom bij Samuel Radermacher, burgemeester van Middelburg.
En rond 1850 behoorde zij aan de heer P.G. Schorer te Middelburg.
De inwoners wonen in verstrooid liggende huizen en vinden hun bestaan in de landbouw. Men
ziet er in die tijd eigenlijk niet meer dan een kerkhof welke niet meer als zodanig gebruikt
werd.
De laatste ambachtsheer was dhr. mr. v. Vollenhove. Deze is o.a. bekend
geworden als Nederlands ambassadeur te Madrid en door zijn huwelijk met
een vrouwelijk lid van de familie Bourbon Parma met de titel van prinses.
Dit huwelijk is kinderloos gebleven en na het overlijden van de ambachtsheer,
in 1957, eindigde zijn titel, welke alleen nog maar een eretitel was.
En hierover zou dan het laatste woord gezegd zijn als niet Ronald Harry Groen
in 1977 via een notariële akte verklaarde de ambachtsheerlijkheid in bezit te
nemen met alle daaraan verbonden rechten en plichten.
De tekst van deze akte luidt als volgt:
15
