Hiervoor gebruikte hij o.m. belastingkohieren en archieven van de V.O.C.
-aandelen!- (tabellen in bijlagen XXI - XLIX). Opvallend is b.v. dat de
families Veth en Schorer van 1703-1750 tot de top tien behoren, waarin een
familie als Huyssen na 1720 niet meer voorkomt, terwijl het geslacht Van
Citters juist vanaf 1720 opkomt.
Hoewel de Middelburgse regententwisten natuurlijk niet los te zien zijn van
landelijke tendenties en duidelijk in een breder kader geplaatst kunnen worden
(overal in de Republiek der Verenigde Nederlanden zien we na de dood van
stadhouder-koning Willem III in 1702 ongeregeldheden -ruzies tussen stad
houderlijke en anti-stadhouderlijke regenten-, in Gelderland b.v. de strijd
tussen de 'nieuwe plooi' en de 'oude plooi') is het de verdienste van dr. Van
der Bijl dat hij in zijn boek, dat ruim 500 blz. telt en van vele bijlagen en een
uitgebreid register is voorzien, de ingewikkelde maatschappelijke verhouding
en van -hoofdzakelijk- de Middelburgse toplaag transparant gemaakt heeft,
waardoor wij een beter inzicht in de problematiek en de achterliggende oorza
ken van de machtsstrijd in de Zeeuwse hoofdstad aan het begin der 18de eeuw
hebben gekregen.
M. van der Bijl, Idee en interest, Wolters-Noordhoff/Bouma's Boekhuis
B.V., Groningen, 1981 (prijs: 80,-).
P.S.
Enkele gedachten bij Kleverskerkse fragmenten
Via een oproep in het tijdschrift van de Bond Heemschut (jl. 58 (1981) no. 11
voelde ik me vorig jaar aangesproken, en bestelde het daarin aangekondigde
boekje over de geschiedenis van Kleverskerke. Ik heb geen spijt van deze aan
schaf, integendeel!
Voor een bedrag van ƒ17,50 kunt U zich eigenaar maken van dit alleraardigste
werkje, dat in het voorjaar van 1981 verscheen. Het is - voor de lezer - te hopen
dat hij inmiddels niet achter het net vist; het zou anderzijds - gelet op de aanlei
ding tot het verschijnen van dit boekje - wèl mooi zijn als de voorraad binnen
de kortste keren is uitgeput. Niet meer dan een vlek. Fragmenten uit het
verleden van Kleverskerke' verscheen namelijk ter ondersteuning van de res
tauratie van de Nederlands Hervormde kerk in Kleverskerke. Dat is in veler
ogen misschien een minder belangrijk, zéker een minder spectaculair doel dan
de bestrijding van de jacht op zeehondjes of van het dumpen van radio-actief
afval in de oceaan, niet te loochenen valt dat hier het voortbestaan van een
karakteristiek stukje Walchers heem in het geding is. Weliswaar niet erg oud:
de kerk is van 1862; wèl zeer kenmerkend.
De aanleiding tot het verschijnen van dit boekje is hiermee genoemd. Uit het
voorwoord blijkt iets van de totstandkoming. Wijlen de heer A. Buys,
gemeente-ontvanger van Arnemuiden, heeft allerlei gegevens over Klevers
kerke verzameld en deze op beperkte schaal verspreid. Daaruit heeft nu
F. Kalis - hij noemt zich heel eerlijk een ploeger met andermans kalf - het een
en ander overgenomen.
(Ondanks deze terechte toelichting wordt toch niet geheel duidelijk of hij de
auteur is, weliswaar gebruik makend van de gegevens van Buys, of dat hij
5
