JODENGANG EN JODENKERKHOF
TE MIDDELBURG
De naam Jodengang schijnt ontstaan te zijn uit: de laatste gang der Joden naar
hun kerkhof.
Achter een hoge heg aan de Jodengang gaat hier het oude kerkhof van de
Portugese Joden schuil.
Een oude bewoner vertelde mij, dat in deze 'gang' nooit Joden hebben
gewoond, maar hiervan heb ik geen bevestiging kunnen vinden. Wel schijnt er
sprake van te zijn geweest, dat de Jodengang zou worden omgedoopt in Kleine
of in Nieuwe Jodenbreestraat, doch dit is nooit gebeurd.
De tegenwoordige Leliestraat heette vroeger 'Smoorsgang'. Ik herinner mij
dit, omdat ik vroeger in Nieuw Middelburg woonde, en weet, dat deze
Smoorsgang dood liep op een boerderijtje, waar een mispelboom groeide.
De rijpe mispels vielen daar over de schutting op de weg en werden door ons
opgeraapt.
Volgens mijn informant werd de Smoorsgang in de volksmond de Smousegang
genoemd. Kan iemand van U zich dat soms herinneren?
Voor de bewoners van het huis bij de begraafplaats zou een onderhoudsplicht
voor het kerkhof gelden. Vroeger placht een zeer beminnelijke Rabbi er
geregeld een bezoek te brengen, maar na zijn overlijden is er nog één keer een
familielid geweest, daarna stopten de bezoeken. Op verzoek van de Rabbi
werd ook lang geleden een boomtak afgezaagd, waarvan de schaduw over een
der grafstenen viel; immers over een Joods graf mag geen schaduw vallen.
De huidige bewoners van het pand bij de begraafplaats nemen inderdaad het
grootste gedeelte van het onderhoud voor hun rekening. Alleen de meidoorn,
waar perevuur in zat, werd door de gemeente-werklieden vakkundig gesnoeid.
Maar de man was enthousiast over het woongenot in dit intieme oude hoekje
van Middelburg met de rust van de begraafplaats, die toch nog geregeld wordt
bezocht door belangstellenden of voor studiedoeleinden.
De hierna volgende artikelen van de hand van wijlen de heer L. van Wallen
burg en uit de PZC van 26-11-1969 verschaffen U een aantal historische
gegevens.
W. Flissebaalje - Stenhuis
16
